نقش جاده ابریشم ترکیه در معادلات خاورمیانه/ اردوغان پروژه آمریکا را دور زد؟

به گزارش ری رایت، پایگاه خبری “وستیکاوکازا” روسیه در تحلیلی نوشت: در حالی که جو بایدن به چگونگی کاهش تنش ها در نوار غزه فکر می کرد و ایران در حال بررسی راه هایی برای پاسخ به تلافی جویانه اسراییل بود، رییس جمهور ترکیه درگیر سیاست خارجی سازنده تری بود. او در این حین به عراق سفر کرد و با نخست وزیر این کشور یعنی محمد شیاع السودانی دیدار و گفتگو کرد.

سفر رجب طیب اردوغان به بغداد، یک سفر تاریخی بود. رهبر ترکیه برای اولین بار در 13 سال گذشته پا به خاک عراق گذاشت. گفتگوها با السودانی، نخست وزیر و عبداللطیف رشید، رییس جمهور عراق، با هدف تقویت همکاری بین عراق و ترکیه در مسایل سیاسی، اقتصاد و امنیت انجام شد.

اردوغان با رفتن به عراق قصد داشت دو مشکل خاص را حل کند. اولین مورد مبارزه با حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) بود. رییس جمهور ترکیه در بغداد تصریح کرد که کشورش حضور کانون تروریسم در مرزهای خود را، چه در سوریه و چه در عراق، تحمل نخواهد کرد. وی با ابراز امیدواری از مشارکت بغداد در مبارزه با (پ.ک.ک) گفت: عراق باید از همه اشکال تروریسم پاک شود.

اردوغان برای نشان دادن عزم خود دستور بمباران گسترده مواضع (پ.ک.ک) در شمال عراق را صادر کرد. روزنامه حریت نوشت که به زودی نیروهای مسلح ترکیه عملیات زمینی جامع علیه شبه نظامیان را انجام خواهند داد. همچنین، ترکیه و عراق قصد دارند یک مرکز عملیاتی برای مبارزه با شبه نظامیان در عمق 30 تا 40 کیلومتری مرز ترکیه و عراق ایجاد کنند. تمایل دولت عراق برای همکاری با ترکیه با توجه به اینکه بغداد در گذشته اغلب آنکارا را به نقض تمامیت ارضی عراق متهم کرده است، گامی بزرگ در این مسیر است.

هر دو کشور باید مشکل (پ.ک.ک) را حل کنند تا کار دوم و مهم تر ضورت پذیرد. در واقع، پیگیری پروژه «راه توسعه»، کریدور حمل و نقلی که استان های شرقی ترکیه را از طریق خاک عراق به خلیج فارس متصل می کند که همین مساله، دلیل اصلی سفر اردوغان به بغداد شد.

اردوغان و السودانی تفاهم نامه همکاری میان عراق، ترکی ، قطر و امارات را امضا کردند. این پروژه شامل 1200 کیلومتر راه آهن و بزرگراه است. هزینه آن 17 میلیارد دلار تخمین زده شده است. پس از اجرای این کریدور، سالانه تا 4 میلیارد دلار سود به دست می آید و بیش از 100 هزار شغل را فراهم می کند. مشارکت امارات و قطر بسیار مهم است زیرا عراق و ترکیه نیاز به جذب سرمایه گذاری خارجی دارند. این امکان وجود دارد که سرمایه گذاران چینی در مرحله اجرا به این پروژه بپیوندند. قطر در حال حاضر متحد ترکیه است و دخالت امارات به لطف عادی سازی روابط با ترکیه در سفرهای متقابل رهبران دو کشور به آنکارا و ابوظبی امکان پذیر شده است.

جالب اینجاست که تا همین اواخر یک پروژه بزرگ دیگر به نام IMEC (کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا ) وجود داشت. این پروژه قرار بود هند را از طریق خاک کشورهای عربی خلیج فارس و اردن به اسراییل متصل کند. آمریکا نیز حمایت خود را از این طرح اعلام کرد. با این حال، به دلیل آغاز جنگ در غزه، روابط اسراییل ـ آمریکا با کشورهای عربی به شدت تضعیف شده است. چشم انداز به رسمیت شناختن اسراییل توسط عربستان سعودی مبهم است و اردن و امارات تماس های خود با تل آویو را معلق کرده اند. علاوه بر این، به دلیل حملات انصارااله یمن، ایمنی ناوبری در اقیانوس هند مختل شده است. به نوعی می توان گفت که جاده ابریشم ترکیه در حال تبدیل شدن به یک جایگزین برای پروژه آمریکایی ـ هندی است.

اجرای راه توسعه نه تنها به سرمایه گذاری های چند میلیارد دلاری بلکه به ثبات در عراق نیز نیاز خواهد داشت. دولت بغداد می داند که مقابله با تهدید (پ.ک.ک) به تنهایی غیرممکن است اما در عین حال عملیات ارتش ترکیه در عراق با محکومیت بغداد و دیگر کشورهای عربی مواجه بود. در پیش بینی سود اقتصادی بزرگ مورد نیاز ترکیه و عراق که هنوز از مداخله آمریکا و تسلط سازمان های تروریستی در امان نیست، دو کشور در نهایت تلاش های خود را برای از بین بردن ساختارهای تجزیه طلبانه که توسط (پ.ک.ک) نمایندگی می شود، هماهنگ خواهند کرد.

311311