منافع جمهوری تاتارستان در ایران/ شرایط جدیدی که بر روابط تهران ـ مسکو حاکم شد

رسول سلیمی: رییس جمهور تاتارستان که با حکم رییس جمهوری روسیه، ریاست کارگروه راهبردی روسیه – جهان اسلام را برعهده دارد و در این چارچوب اخیراً در سفر به قطر، ترکیه و برخی دیگر از کشورها با سران این کشورها دیدار داشته، در سفر به تهران ضمن ملاقات با رییس جمهوری اسلامی ایران، به اصفهان سفر کرد. گزارش رسانه های تاتارستانی حاکی از آن بود که در نشست رستم مینیخانوف با استاندار استان اصفهان، به این موضوع اشاره شد که تاتارستان و اصفهان می توانند در زمینه های کلیدی از جمله حوزه های کشاورزی، صنعتی با اولویت تولید محصولات حلال، سازماندهی تدارکات برای صادرات و واردات کالا از طریق دریای خزر، اجرای پروژه های سرمایه گذاری و همکاری در زمینه مراقبت های بهداشتی و گردشگری کار کنند. پیش تر رسانه های روسی گزارش داده بودند برنامه سفر کاری، به پیشنهاد طرف ایرانی، شامل آشنایی با فعالیت های تعدادی از شرکت هایی است که با موفقیت تحت تحریم های غرب سازگار شده اند.

آغاز سفرهای بدون ویزای اولین گروه های گردشگری ایران به این کشور

مذاکرات ایران و روسیه درباره تهدیدات امنیتی

سفیر روسیه در تهران، مزایای پیوستن ایران به بریکس را تشریح کرد

اهمیت سفر رستم مینیخانوف به ایران آنجاست که او در سال 1396 و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری نیز در سفر به ایران با ابراهیم رییسی در حرم امام رضا ملاقات کرده بود. آن زمان ابراهیم رییسی تولیت حرم امام رضا را برعهده داشت و دیدار او با نماینده رییس جمهور روسیه حاشیه ساز شده بود. همان زمان علیرضا رحیمی نماینده تهران در مجلس گفته بود: «جلسات بین مقامات خارجی و جمهوری اسلامی باید از پروتکل ویژه پیروی کند و وزارت امور خارجه در این زمینه پاسخگو است تا دلایل این جلسه را توضیح دهد.» این در حالی است که در جریان سفر امسال رستم مینیخانوف به ایران، رییس جمهوری تاتارستان به طور جداگانه با ابراهیم رییسی برای بحث در مورد “همکاری اقتصادی” در تهران ملاقات کرد. ابراهیم رییسی رییس جمهور کشورمان در این ملاقات خواستار افزایش همکاری های اقتصادی، صنعتی، علمی و گردشگری با جمهوری تاتارستان و سایر افراد فدرال روسیه شد. در همین ارتباط رسانه های روسی گزارش دادند که رییسی نیز در اکتبر 2024 برای شرکت در اجلاس بریکس به کازان جمهوری تاتارستان سفر خواهد کرد. چه آنکه مینیخانوف در سفر به اصفهان اذعان کرده بود «در سال 2020 ما جشن 1100 سالگی ورود اسلام به تاتارستان را گرفتیم و گروه استراتژیک چشم انداز روسیه و جهان اسلام تاسیس شده است که من ریاست آن گروه را بر عهده دارم.»

تاتارستان که دولتی در ترکیب فدراسیون روسیه و در قالب جمهوری بر اساس قانون اساسی فدراسیون روسیه فعالیت می کند، قانون اساسی آن و قرارداد واگذاری دوجانبه اختیارات و وظایف را با فدراسیون روسیه امضا کرده است. بر اساس نتایج نه ماه اول سال 2023، گردش مالی تجاری بین تاتارستان و ایران در مقایسه با سال 2022، 1.5 برابر افزایش یافته و به 162 میلیون دلار رسیده است. تاتارستان همچنین به همکاری بین روسیه و ایران کمک می کند. کارشناسان روسی پیشبینی کردند ایران علاقه مند به تامین کامیون، هلیکوپتر، کشتی های باری مسافر، محصولات پتروشیمی و کودهای معدنی، تجهیزات تولید نفت و گاز و کمپرسور، تجهیزات تبرید (سرماساز)، محصولات غذایی و کشاورزی، محصولات پزشکی و دارویی از جمهوری تاتارستان است.

رستم مینیخانوف رییس جمهور تاتارستان نیز متحد نزدیک ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه است و روابط گسترده ای با صنایع دفاعی روسیه دارد. او از سال 2010 به عنوان رییس جمهور تاتارستان انتخاب شد و هم زمان رییس شرکت نفت و گاز تات نفت روسیه را نیز بر عهده دارد. او از سپتامبر 2021 به طور جداگانه ریاست هییت مدیره شرکت سهامی عمومی توپولف را هم بر عهده داشت. شرکتی که بمب افکن های استراتژیک مانند بمب افکن های Backfire و Blackjack را برای نیروهای مسلح روسیه تولید می کند. در همین راستا ایالات متحده، رستم مینیخانوف را در ژانویه 2023 به دلیل مشارکت وی در “بخش های دفاعی و مواد مرتبط و هوافضای اقتصاد فدراسیون روسیه” تحریم کرده است. کانادا نیز در آوریل 2023 مینیخانوف را به دلیل حمایت از حمله روسیه به اوکراین تحریم کرد.

همکاری های ایران و تاتارستان در بخش های دفاعی نیز مورد توجه بوده است. به گزارش سایت انتخاب، مردادماه امسال مقام های اطلاعاتی آمریکا اعلام کردند که مسکو با کمک ایران در حال ساخت مجتمع تولید پهپاد در جمهوری تاتارستان روسیه است که پس از تکمیل، می تواند بر جنگ اوکراین «تاثیر چشمگیری» داشته باشد. این مقام ها در ادامه تصریح کردند که مجتمع یاد شده احتمالاً تا ابتدای سال آینده میلادی راه اندازی شود. تصاویر ماهواره ای همچنین از ساخت کارخانه پهپادسازی در منطقه آزاد تجاری آلابوگا در جمهوری تاتارستان روسیه، در 600 مایلی مسکو، خبر می داده است. این در حالی است که بعد از خروج ایران از تحریم های تسلیحاتی، صادرات تجهیزات نظامی در دستور کار نیروهای مسلح ایران قرار گرفته است. بر همین اساس، اردیبهشت ماه 1401 کارخانه تولید پهپاد ابابیل 2 باهمت و تلاش متخصصان صنایع دفاعی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح ایران و با حضور سرلشکر باقری و شیرعلی میرزا وزیر دفاع و جمعی از فرماندهان عالی رتبه کشور تاجیکستان در دوشنبه پایتخت این کشور افتتاح شده بود.