عسر و حرج مرد

در نظام حقوقی ایران، «عسر و حرج مرد» به معنای مصطلح و قانونی که برای زنان در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی تعریف شده، وجود ندارد و مردان برای درخواست طلاق نیازی به اثبات چنین شرایطی ندارند. حق طلاق در قانون مدنی اصالتاً با مرد است و وی می تواند با رعایت تشریفات قانونی، به زندگی مشترک پایان دهد. با این حال، مردان نیز در زندگی زناشویی با سختی ها و مشقاتی روبرو می شوند که اگرچه تحت عنوان «عسر و حرج مرد» نیست، اما راهکارهای قانونی خاص خود را برای رهایی از این وضعیت دارا هستند.

تفاوت بنیادین در حق طلاق زن و مرد در قانون مدنی ایران، اغلب باعث سردرگمی می شود، به ویژه برای مردانی که در جستجوی راهی برای پایان دادن به یک رابطه زناشویی دشوار هستند. این مقاله به صورت جامع به بررسی جایگاه قانونی مردان در فرآیند طلاق، تبیین عدم وجود مفهوم «عسر و حرج مرد» به شکل تعریف شده برای زنان و معرفی راهکارهای حقوقی جایگزین برای مردانی می پردازد که با مشکلات حاد در زندگی زناشویی دست و پنجه نرم می کنند. هدف، ارائه اطلاعات دقیق حقوقی، از بین بردن ابهامات رایج و هدایت مخاطب به سمت تصمیم گیری آگاهانه و دریافت مشاوره حقوقی تخصصی است.

مفهوم «عسر و حرج» در قانون مدنی ایران: تعریف و مصادیق برای زوجه

مفهوم «عسر و حرج» یکی از مهم ترین و حمایتی ترین ابزارهای قانونی برای زنان در نظام حقوقی ایران است که به آن ها اجازه می دهد در شرایطی که ادامه زندگی مشترک برایشان غیرقابل تحمل می شود، از دادگاه درخواست طلاق کنند. این مفهوم که در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی ایران و تبصره آن به صراحت بیان شده، به «به وجود آمدن وضعیتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد» اشاره دارد.

قانونگذار با درک اینکه حق طلاق به صورت ذاتی با مرد است و زن در این زمینه محدودیت های بیشتری دارد، این ماده را برای ایجاد تعادل و حمایت از حقوق زنان وضع کرده است. هدف اصلی این ماده، جلوگیری از اجبار زن به ادامه زندگی در شرایطی است که سلامت روحی، جسمی یا کرامت انسانی او به خطر می افتد. دادگاه ها در این موارد، پس از احراز عسر و حرج، زوج را به طلاق اجبار می کنند و در صورت عدم امکان اجبار، خود اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می نمایند.

مستندات قانونی و مصادیق عسر و حرج زوجه

ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی بیان می دارد: «در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنانچه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورت امتناع زوج، دادگاه با اذن حاکم شرع و نماینده او، صیغه طلاق را جاری می نماید.» تبصره این ماده نیز برخی از مصادیق عسر و حرج را به عنوان نمونه ذکر کرده است، اما تأکید دارد که این موارد حصری نیستند و دادگاه می تواند مصادیق دیگری را نیز تشخیص دهد.

مصادیق رایج و قانونی عسر و حرج برای زن عبارت اند از:

• ترک زندگی توسط شوهر: غیبت یا ترک زندگی مشترک حداقل به مدت شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در طول یک سال بدون عذر موجه.
• اعتیاد زوج: اعتیاد شوهر به مواد مخدر یا مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد کند و مرد از ترک آن امتناع کند یا امکان الزام وی به ترک در مدتی که پزشک تعیین می کند وجود نداشته باشد.
• محکومیت قطعی شوهر: محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.
• سوء رفتار و خشونت: ضرب و جرح یا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج که عرفاً با توجه به وضعیت زوجه غیرقابل تحمل باشد.
• بیماری های صعب العلاج: ابتلای زوج به بیماری های صعب العلاج یا جنون که ادامه زندگی را برای زوجه مشکل و مشقت بار سازد.

این موارد نمونه هایی هستند که زن با اثبات آن ها در دادگاه می تواند به دلیل عسر و حرج درخواست طلاق کند. اثبات این شرایط نیازمند ارائه مدارک، شهادت شهود، گزارش پزشکی قانونی و سایر ادله معتبر است.

جایگاه «عسر و حرج مرد» در قانون طلاق ایران: یک واقعیت حقوقی متفاوت

همانطور که پیش تر اشاره شد، مفهوم «عسر و حرج مرد» به معنای مشابه «عسر و حرج زوجه» که در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به صراحت برای زنان تعریف شده است، در نظام حقوقی ایران وجود ندارد و مردان نمی توانند با استناد مستقیم به این دلیل از دادگاه تقاضای طلاق کنند. این موضوع یکی از تفاوت های بنیادین در حقوق طلاق میان زن و مرد در قانون ایران است.

علت این تفاوت در اصل حقوقی حاکم بر طلاق در قانون مدنی ایران نهفته است. بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، حق طلاق اصالتاً با مرد است. این ماده بیان می دارد: «مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون، با مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق همسرش را بنماید.» این بدان معناست که مرد برای طلاق دادن همسر خود، نیازی به اثبات دلیل موجه یا وجود شرایط عسر و حرج ندارد. صرفاً اراده مرد برای طلاق کافی است، اما این حق مشروط به رعایت حقوق مالی زن و طی مراحل قانونی است.

با این وجود، عدم وجود مفهوم «عسر و حرج مرد» به این معنی نیست که مردان در زندگی زناشویی با مشکلات و سختی ها مواجه نمی شوند یا نمی توانند به دلیل این سختی ها درخواست طلاق دهند. بلکه، راهکارهای قانونی که مردان برای طلاق در پیش می گیرند، متفاوت از مسیری است که زنان از طریق اثبات عسر و حرج طی می کنند. مردان نیز ممکن است به دلیل سوء رفتار، عدم تمکین، اعتیاد یا بیماری همسر، یا اختلافات شدید و غیرقابل حل، به دنبال راه چاره ای برای پایان دادن به زندگی مشترک باشند؛ در این شرایط، آنها از ظرفیت های دیگری که قانون برایشان فراهم آورده است، استفاده می کنند.

برخلاف باور عمومی، «عسر و حرج مرد» به معنای قانونی آن برای طلاق وجود ندارد؛ اما این به معنای عدم وجود راهکارهای حقوقی برای مردان در مواجهه با مشکلات زندگی مشترک نیست.

راهکارهای قانونی مرد برای درخواست طلاق در مواجهه با مشکلات زندگی مشترک

اگرچه مردان نمی توانند به دلیل «عسر و حرج» به معنای مصطلح آن درخواست طلاق دهند، اما قانون مدنی و رویه قضایی راهکارهای متعددی را برای مردانی که در زندگی مشترک با مشکلات جدی و غیرقابل تحمل روبرو هستند، فراهم آورده است. این راهکارها به مردان امکان می دهد تا با طی فرآیند قانونی، به زندگی زناشویی خود پایان دهند.

۱. طلاق به درخواست مرد (ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی)

اساسی ترین و اصلی ترین راهکار برای مردان، استفاده از حق ذاتی طلاق است که در ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی به آنها اعطا شده است. بر اساس این ماده، مرد می تواند بدون نیاز به اثبات دلیل موجه خاصی، هر زمان که بخواهد همسرش را طلاق دهد. این حق مطلق به شرطی است که مرد تمامی حقوق مالی زن را پرداخت کند. این حقوق شامل مهریه، نفقه (گذشته و ایام عده در صورت عدم ناشزه بودن زن)، اجرت المثل ایام زوجیت و در صورت وجود شرط ضمن عقد، نصف دارایی مرد می شود. مراحل این نوع طلاق عبارت اند از:

• ارائه دادخواست طلاق به دادگاه خانواده.
• حضور در جلسات داوری که توسط دادگاه تعیین می شود تا در صورت امکان صلح و سازش برقرار گردد.
• صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه پس از عدم موفقیت در سازش و تعیین تکلیف حقوق مالی زن.
• مراجعه به دفترخانه طلاق جهت ثبت رسمی طلاق.

۲. طلاق به دلیل عدم تمکین زن

یکی از دلایل مهمی که مرد می تواند برای طلاق به آن استناد کند، عدم تمکین زن است. تمکین به دو دسته خاص و عام تقسیم می شود:

• تمکین خاص: به معنای برقراری روابط زناشویی است.
• تمکین عام: به معنای انجام وظایف کلی همسری از جمله حضور در منزل مشترک، پیروی از همسر در امور کلی زندگی (در چارچوب شرع و قانون) و عدم خروج از منزل بدون اذن همسر (مگر برای انجام امور ضروری یا واجب) است.

در صورتی که زن بدون عذر موجه از تمکین خودداری کند، مرد می تواند دادخواست الزام به تمکین را به دادگاه ارائه دهد. اگر پس از صدور حکم تمکین و ابلاغ آن به زن، وی همچنان از تمکین خودداری کند، زن «ناشزه» محسوب شده و حقوقی مانند نفقه به او تعلق نمی گیرد. عدم تمکین زن می تواند به عنوان دلیلی برای مرد در تقاضای طلاق مطرح شود و در میزان حقوق مالی زن نیز تأثیرگذار باشد.

۳. طلاق به دلیل سوء معاشرت، اعتیاد یا بیماری زن

اگرچه این موارد مستقیماً «عسر و حرج مرد» تلقی نمی شوند، اما می توانند زمینه ساز درخواست طلاق از سوی مرد باشند:

• سوء معاشرت و سوء رفتار زن: شامل خشونت، فحاشی، بدرفتاری شدید یا هرگونه رفتار غیرمتعارف و غیرقابل تحمل از سوی زن که ادامه زندگی را برای مرد دشوار سازد. اثبات این موارد نیازمند شهادت شهود، گزارش پلیس یا مدارک دیگر است.
• اعتیاد زن: اعتیاد زن به مواد مخدر، مشروبات الکلی یا قمار که به زندگی خانوادگی خلل وارد کند و امکان ترک آن نباشد. این موضوع از طریق گواهی پزشکی قانونی و شهادت شهود قابل اثبات است.
• بیماری زن: ابتلای زن به بیماری های صعب العلاج، مسری یا روانی شدید که ادامه زندگی مشترک را برای مرد ناممکن سازد. برای اثبات این موارد، نظریه کارشناس پزشکی قانونی ضروری است.

در صورت اثبات این موارد، اگرچه مرد همچنان باید حقوق مالی زن را پرداخت کند، اما این دلایل می توانند در تصمیم دادگاه و سرعت بخشیدن به فرآیند طلاق، مؤثر باشند. به خصوص در مواردی که ادامه زندگی مشترک واقعاً غیرممکن است، دادگاه با در نظر گرفتن این شرایط، اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می کند.

۴. طلاق توافقی

طلاق توافقی یکی از محبوب ترین و کم دردسرترین روش های طلاق است که در صورت توافق کامل زن و مرد بر سر تمامی مسائل مالی (مهریه، نفقه، اجرت المثل، حضانت فرزندان و …) انجام می شود. در این روش، زوجین با یکدیگر به توافق می رسند و دادخواست مشترکی را به دادگاه ارائه می دهند. مزایای این روش شامل سرعت بالا در رسیدگی، هزینه های کمتر و حفظ کرامت طرفین است. برای مردانی که قصد طلاق دارند و همسرشان نیز مایل به جدایی است، طلاق توافقی بهترین گزینه محسوب می شود.

۵. وجود شروط خاص در عقدنامه به نفع مرد

اگرچه درج شروط ضمن عقد به نفع مرد کمتر رایج است، اما در صورت وجود، می تواند به مرد در فرآیند طلاق کمک کند. به عنوان مثال، اگر در عقدنامه شرط شده باشد که در صورت خیانت زن، مرد حق طلاق بدون پرداخت برخی از حقوق مالی را داشته باشد (البته این شرط باید از نظر شرعی و قانونی معتبر باشد)، مرد می تواند به استناد آن اقدام کند. بررسی دقیق سند ازدواج برای یافتن چنین شروطی اهمیت دارد.

مراحل و فرآیند درخواست طلاق از سوی مرد

فرآیند درخواست طلاق از سوی مرد، هرچند بدون نیاز به اثبات دلیل موجه صورت می گیرد، اما دارای مراحل قانونی خاصی است که باید به دقت طی شود. آشنایی با این مراحل به مردان کمک می کند تا با آمادگی بیشتری در مسیر طلاق گام بردارند.

۱. ارائه دادخواست طلاق

مرد باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست طلاق خود را به دادگاه خانواده ارائه دهد. در دادخواست، علاوه بر مشخصات هویتی زوجین، باید قید شود که مرد به استناد ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و حق طلاق ذاتی خود، درخواست جدایی دارد. در صورت وجود دلایلی مانند عدم تمکین زن یا سوء معاشرت، می توان به آنها نیز اشاره کرد تا روند رسیدگی تسریع شود.

۲. ارائه مدارک شناسایی و سند ازدواج

همراه با دادخواست، ارائه مدارک هویتی مرد (کارت ملی و شناسنامه) و اصل یا رونوشت مصدق سند ازدواج ضروری است. این مدارک، اسناد اصلی برای آغاز فرآیند قضایی طلاق هستند.

۳. جلسات داوری و تلاش برای سازش

پس از ارجاع پرونده به دادگاه خانواده، معمولاً دادگاه زوجین را جهت حصول سازش به جلسات داوری ارجاع می دهد. هدف از این جلسات، تلاش برای حل اختلافات و حفظ کانون خانواده است. حضور در این جلسات برای طرفین الزامی است، مگر در موارد خاص. داوران سعی می کنند با ارائه مشاوره و راهنمایی، طرفین را به صلح و سازش ترغیب کنند. در صورت عدم موفقیت داوران در ایجاد سازش، پرونده به دادگاه برمی گردد.

۴. بررسی حقوق مالی زن و صدور گواهی عدم امکان سازش

پس از طی جلسات داوری و عدم حصول سازش، دادگاه به بررسی حقوق مالی زن می پردازد. این حقوق شامل مهریه، نفقه معوقه، نفقه ایام عده، اجرت المثل ایام زوجیت و نصف دارایی (در صورت وجود شرط تنصیف در عقدنامه) می شود. دادگاه تکلیف این حقوق را مشخص کرده و در صورتی که مرد آماده پرداخت یا تعیین تکلیف آنها باشد، گواهی عدم امکان سازش را صادر می کند. این گواهی به مرد اجازه می دهد تا برای ثبت طلاق به دفترخانه مراجعه کند.

۵. نحوه ثبت طلاق

با در دست داشتن گواهی عدم امکان سازش صادر شده توسط دادگاه، مرد می تواند ظرف مدت مشخص (معمولاً سه ماه) به یکی از دفاتر ثبت ازدواج و طلاق مراجعه و با حضور دو شاهد عادل، صیغه طلاق را جاری و آن را به صورت رسمی ثبت کند. در این مرحله، حضور زن الزامی نیست، اما باید از ثبت طلاق مطلع شود.

حقوق مالی زن در طلاق از طرف مرد

در طلاق از طرف مرد، پرداخت حقوق مالی زن از اهمیت ویژه ای برخوردار است و یکی از شرایط اصلی اجرای حق طلاق مرد محسوب می شود. دادگاه قبل از صدور گواهی عدم امکان سازش، تکلیف تمامی این حقوق را مشخص می کند و مرد ملزم به پرداخت یا تعیین نحوه پرداخت آنها است.

۱. مهریه

مهریه یکی از مهم ترین حقوق مالی زن است که در هنگام عقد ازدواج تعیین می شود. مهریه می تواند عندالمطالبه یا عندالاستطاعه باشد:

• مهریه عندالمطالبه: به این معناست که زن هر زمان که بخواهد می تواند آن را مطالبه کند و مرد مکلف به پرداخت آن است.
• مهریه عندالاستطاعه: پرداخت آن منوط به اثبات توانایی مالی مرد است.

در هر دو حالت، مرد در صورت درخواست طلاق، باید مهریه زن را به صورت کامل (یا آنچه مورد توافق قرار گرفته) پرداخت کند. دادگاه می تواند با توجه به شرایط مالی مرد، حکم به پرداخت یکجا یا اقساطی مهریه دهد.

۲. نفقه

نفقه شامل هزینه های خوراک، پوشاک، مسکن و سایر نیازهای متعارف زندگی زن است. در طلاق از طرف مرد، دو نوع نفقه مطرح می شود:

• نفقه گذشته (معوقه): اگر زن در طول زندگی مشترک تمکین داشته و مرد نفقه او را پرداخت نکرده باشد، زن می تواند نفقه گذشته خود را مطالبه کند.
• نفقه ایام عده: پس از طلاق، زن باید یک دوره زمانی به نام «عده طلاق» را بگذراند. در این مدت، اگر زن تمکین داشته و ناشزه نبوده باشد، مرد مکلف به پرداخت نفقه او است. مدت عده در طلاق رجعی سه طُهر (سه پاکی از عادت ماهانه) است.

۳. اجرت المثل ایام زوجیت

اگر زن در طول زندگی مشترک، کارهایی را که از نظر شرعی بر عهده او نبوده (مانند کارهای منزل) با دستور مرد و بدون قصد تبرع (مجانی) انجام داده باشد، می تواند اجرت المثل ایام زوجیت را مطالبه کند. این اجرت توسط کارشناس رسمی دادگستری با توجه به میزان کار، مدت زندگی مشترک و شأن زن محاسبه می شود.

۴. نصف دارایی (شرط تنصیف)

یکی از شروط رایج در عقدنامه های رسمی، شرط تنصیف دارایی است که طبق آن، در صورت درخواست طلاق از سوی مرد، تا نصف اموالی که مرد پس از ازدواج به دست آورده، به زن منتقل می شود. این شرط در صورتی لازم الاجرا است که طلاق به درخواست مرد باشد، به دلیل تخلف زن از وظایف زناشویی یا سوء رفتار او نباشد و مرد نیز توانایی پرداخت آن را داشته باشد. پرداخت نصف دارایی در طلاق از سوی مرد یک حق مالی مهم است.

۵. نحله

در صورتی که اجرت المثل به زن تعلق نگیرد (مثلاً به دلیل عدم اثبات قصد عدم تبرع)، دادگاه می تواند با توجه به مدت زمان زندگی مشترک و کارهایی که زن انجام داده است، مبلغی تحت عنوان «نحله» برای او تعیین کند. نحله نوعی بخشش یا هدیه است که دادگاه برای جبران زحمات زن به او اعطا می کند.

اهمیت مشاوره حقوقی برای مردان در فرآیند طلاق

فرآیند طلاق، چه از طرف زن و چه از طرف مرد، پیچیدگی های حقوقی فراوانی دارد که عدم آگاهی از آنها می تواند منجر به تضییع حقوق یکی از طرفین یا طولانی شدن بی مورد فرآیند شود. برای مردانی که در فکر طلاق از طرف مرد هستند، بهره مندی از مشاوره حقوقی طلاق مردان و همکاری با یک وکیل طلاق برای مرد متخصص خانواده، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

۱. آگاهی از جزئیات و پیچیدگی های قانونی

قوانین مربوط به خانواده و طلاق دائماً در حال تغییر و تفسیر هستند. یک وکیل متخصص، با اشراف کامل بر تمامی مواد قانونی، رویه های قضایی و آرای وحدت رویه، می تواند تمامی جوانب حقوقی پرونده را به موکل خود توضیح دهد. این آگاهی، مرد را در تصمیم گیری های حساس، به خصوص در مورد پرداخت مهریه در طلاق از سوی مرد، نفقه در طلاق از طرف مرد و حضانت فرزندان در طلاق مرد، یاری می کند.

۲. دفاع از حقوق مرد

وکیل متخصص می تواند با ارائه لوایح دفاعی قوی، شرکت در جلسات دادگاه و ارائه ادله و مستندات لازم، به بهترین شکل ممکن از حقوق مرد دفاع کند. این دفاع شامل مدیریت مسائل مالی، حضانت فرزندان، و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی از سوی طرف مقابل است. به عنوان مثال، در صورت عدم تمکین زن، وکیل می تواند با ارائه مدارک کافی، از سقوط نفقه زن دفاع کند.

۳. تسهیل و تسریع فرآیند طلاق

با توجه به حجم بالای پرونده ها در دادگاه های خانواده و پیچیدگی های اداری، حضور یک وکیل می تواند فرآیند طلاق را به میزان قابل توجهی تسریع کند. وکیل با آشنایی کامل با مراحل اداری و قضایی، از جمله ارائه دادخواست طلاق، شرکت در جلسات داوری و پیگیری پرونده، از اتلاف وقت و انرژی موکل جلوگیری می کند.

۴. کمک به انتخاب بهترین راهکار قانونی

هر پرونده طلاق دارای ویژگی های خاص خود است. یک وکیل مجرب با بررسی دقیق شرایط فردی و خانوادگی موکل، می تواند بهترین راهکار قانونی را پیشنهاد دهد. این راهکار ممکن است شامل طلاق به درخواست مرد، طلاق توافقی، یا حتی تلاش برای اثبات ناشزه بودن زن باشد تا حقوق مالی زن کاهش یابد. وکیل می تواند تمامی جوانب مثبت و منفی هر یک از این مسیرها را برای موکل تبیین کند.

۵. پیشگیری از اشتباهات رایج

عدم آگاهی از قوانین و احساسی برخورد کردن با مسائل، می تواند منجر به اشتباهاتی شود که پیامدهای حقوقی و مالی سنگینی برای مرد داشته باشد. وکیل با مشاوره تخصصی، مرد را از ارتکاب این اشتباهات بازمی دارد و از او در برابر اقدامات حقوقی ناآگاهانه محافظت می کند.

در نهایت، انتخاب یک وکیل متخصص و با تجربه در زمینه وکیل طلاق برای مرد، سرمایه گذاری برای آینده ای آرام تر و حفظ حقوق قانونی است. این مشاوره ها به مردان کمک می کند تا با آگاهی کامل و بدون پشیمانی، تصمیمات سرنوشت ساز زندگی خود را اتخاذ کنند.

نتیجه گیری

در نظام حقوقی ایران، مفهوم «عسر و حرج مرد» به معنای حقوقی و مشخصی که برای زنان در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی تعریف شده، وجود ندارد و مردان برای اعمال حق طلاق خود نیازی به اثبات چنین شرایطی ندارند. حق طلاق، اصالتاً بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی به مرد اعطا شده است؛ حقی که اگرچه مطلق به نظر می رسد، اما مشروط به رعایت و پرداخت کامل تمامی حقوق مالی زن از جمله مهریه، نفقه، اجرت المثل و در صورت لزوم، نصف دارایی است.

با این حال، این بدان معنا نیست که مردان در زندگی مشترک با سختی ها و مشقات مواجه نمی شوند. مواردی نظیر عدم تمکین زن، سوء معاشرت، اعتیاد یا بیماری همسر، و یا اختلافات غیرقابل حل می توانند زندگی را برای مرد نیز دشوار سازند. در چنین شرایطی، مردان می توانند از راهکارهای قانونی جایگزینی مانند طلاق به درخواست خود (با پرداخت حقوق زن)، طلاق به دلیل عدم تمکین، طلاق توافقی و یا در موارد نادر، استناد به شروط ضمن عقدنامه استفاده کنند. هر یک از این مسیرها دارای الزامات و فرآیندهای حقوقی خاص خود است و شناخت دقیق آنها برای اتخاذ بهترین تصمیم، ضروری است.

به دلیل پیچیدگی قوانین خانواده و لزوم آگاهی از جزئیات حقوقی، بهره مندی از مشاوره حقوقی طلاق مردان و کمک گرفتن از یک وکیل متخصص خانواده برای مردانی که قصد طلاق دارند، نه تنها توصیه می شود، بلکه یک ضرورت است. وکیل می تواند با دفاع از حقوق مرد، تسهیل فرآیند قضایی، ارائه راهکارهای مناسب و پیشگیری از اشتباهات احتمالی، نقش کلیدی در موفقیت و آرامش خاطر موکل خود ایفا کند. تصمیم گیری در مورد طلاق، یکی از مهم ترین و تأثیرگذارترین تصمیمات زندگی است و باید با نهایت آگاهی، دقت و حمایت حقوقی لازم صورت پذیرد تا آینده ای روشن تر برای تمامی اعضای خانواده رقم بخورد.