سد «قیزقلعه سی» با حضور روسای جمهور ایران و آذربایجان به بهره برداری رسید

سد «قیزقلعه سی» مهم ترین پروژه آبی و مرزی کشور و بزرگ ترین طرح آبی مرزی شمال غرب کشور امروز بعد از بازدید روسای جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان به بهره برداری رسید.

به گزارش گروه سیاست خبرگزاری علم و فناوری ری رایت، صبح امروز با حضور حجت الاسلام سیدابراهیم رییسی رییس جمهور ایران و الهام علی اف رییس جمهور آذربایجان سد «قیزقلعه سی» بزرگ ترین طرح آبی مرزی شمال غرب کشور به بهره برداری رسید و سد خداآفرین نیز همزمان با افتتاح این سد به بهره برداری نهایی رسید.

سد «قیز قلعه سی» به عنوان بزرگ ترین و مهم ترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی در نتیجه رویکرد و سیاست تعامل همه جانبه با همسایگان از سوی دولت سیزدهم مورد بهره برداری رسمی قرار گرفته است. با افتتاح این پروژه 20 ساله که با توان و دانش مهندسان ایرانی طراحی و احداث شده است هر دو کشور ایران و آذربایجان از دستاورد های اجرای این طرح مهم منتفع می شوند.

ازجمله مشخصات سد قیز قلعه سی، می توان به 500 هزار متر مکعب حجم بتن ریزی، 42 کیلومتر طول حفاری و تزریق و امکان تولید 80 مگاوات برق اشاره کرد. با بهره برداری از سد قیز قلعه سی؛ حجم آب ذخیر شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعه سی قرار دارد از طریق کانال و شبکه پایاب به دشت های آذربایجان شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان 2 میلیارد متر مکعب در سال تزریق خواهد شد و زمینه توسعه بخش های گردشگری، کشاورزی و نیز تولید انرژی برق آبی فراهم می شود.

پروژه سد «قیزقلعه سی» در فاصله 12 کیلومتری پایین دست سد خدا آفرین واقع شده و از نوع خاکی با هسته رسی با بدنه ای به حجم 5.1 میلیون مترمکعب است که در شمالی ترین مرز های ایران به طور مشترک با کشور جمهوری آذربایجان روی رودخانه مرزی ارس در 196 کیلومتری پایین دست سد این رودخانه و 220 کیلومتری شهر تبریز به دست مهندسان ایرانی باز طراحی و اجرا شده و بزرگ ترین طرح آبی مرزی شمال غرب کشور است.

سد «قیزقلعه سی» بزرگ ترین و مهم ترین پروژه مرزی شمال غرب کشور

این سد ویژگی های منحصربه فردی دارد که از جمله آن می توان به مواردی، چون بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی شمال غرب کشور، تامین آب بزرگترین شبکه آبیاری زهکشی شمال غرب کشور، پیاده سازی دیپلماسی آب و حسن همجواری، افزایش تعاملات میان ایران و جمهوری آذربایجان، تنظیم دو میلیارد مترمکعب آب در سال با تشکیل لکه آبی، توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه واشتغال زایی بالغ بر 40 هزار نفر و توسعه فرهنگی بین دو کشور همسایه با حفاظت از پل های تاریخی 11 و 15 دهنه خداآفرین اشاره کرد.

سد «قیزقلعه سی» به عنوان یکی از بزرگ ترین طرح های آبی کشورمان، تجربه ای کم نظیر در حوزه دیپلماسی آب بوده و در شمالی ترین مرز های ایران به طور مشترک با کشور جمهوری آذربایجان بر روی رودخانه مرزی ارس در 196 کیلومتری پایین دست سد این رودخانه و 220 کیلومتری شهر تبریز به دست مهندسان ایرانی باز طراحی و اجرا شده که امروز با حضور روسای جمهور 2 کشور به بهره برداری می رسد.

طول تاج سد 850 متر و ارتفاع آن 37 متر است. 2 واحد نیروگاهی 40 مگاواتی با ظرفیت تولید 270 گیگاوات ساعت انرژی قابل استحصال سالانه در 2 طرف سد طراحی شده است؛ همچنین حجم مخزن سد قیز قلعه سی 62 میلیون مترمکعب است و سالانه 2 میلیارد مترمکعب آب را برای طرفین تنظیم می کند.

این سد با تنظیم 2 میلیارد مترمعکب آب سالیانه، بزرگترین و مهمترین پروژه آبی مرزی شمالغرب کشور است که علاوه بر رونق اقتصادی و کشاورزی، توسعه گردشگری منطقه باعث تثبیت حقابه جمهوری اسلامی ایران و حقوق آبی کشور از منابع آب مرزی و تامین آب شرب شهر ها و روستا ها از این منبع است. سد «قیز قلعه سی»، از نوع خاکی با هسته رسی است.

طول تاج سد 850 متر و ارتفاع آن 37 متر است همچنین دو واحد نیروگاهی 40 مگاواتی با ظرفیت تولید 270 گیگاوات ساعت انرژی قابل استحصال سالیانه در دو طرف سد طراحی شده و حجم مخزن سد «قیز قلعه سی» 62 میلیون مترمکعب است. بتن ریزی بالغ بر 500 هزار مترمکعب، 6 میلیون مترمکعب خاکبرداری و سنگبرداری، بیش از 2 میلیون مترمکعب خاک ریزی و 42 کیلومتر حفاری تزریق، اجرای دایک و انحراف دو مرحله ای مسیر رودخانه به منظور قرارگیری سازه های بتنی در بدنه خاکی سد، ویژگی های منحصر به فردی به این طرح بخشیده که اجرای آن تماماً توسط مهندسان و متخصصان ایرانی و به صورت جهادی و شبانه روزی انجام گرفته است.

بهره برداری رسمی از سد «خداآفرین»

در همین راستا سد «خداآفرین» نیز همزمان با افتتاح سد قیزقلعه سی به بهره برداری رسمی رسید. سد خدا آفرین بخش اول طرح جامع خداآفرین است که در سال 1387 افتتاح شد، اما برای بهره برداری حداکثری از ظرفیت آب ذخیره سازی شده در این سد، نیاز به اجرای سد قیز قلعه سی به عنوان بخش دوم این طرح جامع وجود داشت.

سد خداآفرین در بالادست و سد قیزقلعه سی در 12 کیلومتری پایین دست سد خداآفرین قرار دارد و با وجود سد قیزقلعه سی، امکان بهره برداری کامل و آبگیری از سد خداآفرین فراهم می شود؛ به طوری که 74 هزار هکتار از اراضی کشاورزی از طریق کانال به منظور آبیاری تامین آب می شود، این در حالی است که پیش از افتتاح سد قیزقلعه سی امکان تامین آب برای این میزان زمین کشاورزی فراهم نبود؛ بنابراین گزارش امضای توافقنامه همکاری مشترک در خصوص ادامه ساخت و بهره برداری مشترک از سد ها و نیروگاه های خداآفرین و قیزقلعه سی بین روسای جمهور دو کشور در سال 1394 بود که در سال 1395 در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و امروز به منظور افزایش ذخیره سازی سد خداآفرین و در شرایط اتمام عملیات اجرایی سد قیزقلعه سی و همچنین خداآفرین در آستانه افتتاح رسمی است.

با اطمینان می توان گفت که این طرح جامع که با توان و دانش مهندسان ایرانی و با اعتبار و سرمایه گذاری مشترک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان طراحی و احداث شده است، برگی دیگر بر افتخارات صنعت آب و برق کشور افزوده است.

تثبیت حفظ حق آبه یک میلیارد متر مکعبی ایران از ارس

سد قیز قلعه سی حجم آب ذخیر شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعه سی قرار دارد از طریق کانال و شبکه پایاب به دشت های آذربایجان شرقی، اردبیل و جمهوری آذربایجان به میزان 2 میلیارد متر مکعب در سال تزریق می شود و زمینه توسعه بخش های گردشگری، کشاورزی و نیز تولید انرژی برقابی فراهم می کند. تامین آب شبکه خداآفرین، تامین برق به میزان 270 گیگاوات ساعت در سال و تنظیم آب سالیانه به میزان دو میلیارد مترمکعب برای ایران و آذربایجان از جمله اهداف افتتاح سد قیزقلعه سی به شمار می رود.

از جمله ویژگی های منحصر به فرد این پروژه می توان گفت که سد قیزقلعه سی بزرگترین و مهمترین پروژه مرزی استان آذربایجان شرقی است. تثبیت حفظ حق آبه یک میلیارد متر مکعبی در سال با تشکیل لکه آبی در راستای حفظ منافع ملی ایران و پیچیدگی فنی و اجرایی تجهیزات هیدرومکانیکال را می توان از دیگر ویژگی های این پروژه عنوان کرد.

نکته اینکه با افتتاح این سد توسعه و رونق کشاورزی و اقتصادی منطقه و اشتغال آفرینی برای 40 هزار نفر ایجاد شده است.