کشف راز تپه های ستاره ای 13 هزار ساله

غزال زیاری: دانشمندان برای اولین بار از راز مفقود شدن تپه های شنی ستاره ای شکل در تاریخ زمین شناسی پرده برداشته اند؛ تپه هایی که قدمت آنها به هزاران سال پیش بر می گردد.

این مطالعه که توسط محققانی از دانشگاه های بیرکبک، Aberystwyth و آکادمی های UCL انجام شد، اولین مطالعه ای است که نشان می دهد که شکل گرفتن یک تپه ستاره ای چقدر طول کشیده و در عین حال به بررسی ساختار داخلی آن پرداخته شده است.

تپه ستاره ای چیست؟

تپه های ستاره ای، تپه های شنی و عظیمی هستند که نامشان از بازوهایی می آید که از یک قله مرکزی جدا می شود.

زمانی که از بالا به این اهرام شنی نگاه کنید، شبیه به یک ستاره دیده می شوند و در بیابان های مدرن مثل دریاهای شنی آفریقا، عربستان، چین و آمریکای شمالی گسترده شده اند.

تپه های باستانی و شکل گیری سریع آنها

این تحقیق نشان می دهد که قدیمی ترین قسمت های پایه تپه های شنی مراکش قدمتی حدودا 13 هزار ساله دارند که این کشف دانشمندان را بسیار شگفت زده کرد.

تپه های ستاره ای که تصور می شود بلندترین تپه های روی کره زمین هستند، همراه با تپه هایی در صحرای Badain Jaran چین با ارتفاع 300 متر، در بخش های دیگر منظومه شمسی از جمله در مریخ و قمر تیتان زحل نیز رویت شده اند. جالب اینجاست که تپه های ستاره ای هرگز در پرونده های زمین شناسی رویت نشده بودند و ناپدید شدن آنها باعث حیرت دانشمندان شده است؛ چرا که بیابان های گذشته بخشی از تاریخ مشترک زمین است که در صخره های اعماق زیر زمین حفظ شده اند.

قدمتی ده هزار ساله

مطالعات جدید که نتیجه آن در مجله Scientific Reports منتشر شده، قدمت پایه ای تپه های ستاره ای در جنوب شرقی مراکش که Lala Lallia ( به معنی بالاترین نقطه مقدس در زبان بربرها) نامیده می شوند را حدود 13 هزار سال تعیین کرده است.

این تپه ها در منطقه ارگ چبی در صحرای بزرگ آفریقا و در نزدیکی مرز الجزایر قرار دارند؛ منطقه ای که در آن سریال های تلویزیونی متعددی مثل SAS Rogue Heroes و فیلم های پرفروشی مثل مومیایی و Sahara ساخته شده است.

اهمیت زمین شناسی و پیشرفت های تکنولوژیک

این بررسی ها نشان می دهد که این هرم های شنی در پی رشد سریع در هزار سال گذشته، به ارتفاع 100 متر و عرض 700 متر رسیده است و به تدریج به سمت غرب حرکت می کند.

پروفسور جف دالر از دپارتمان جغرافیا و علوم زمین در دانشگاه آبریستویت در این باره گفته:« این تحقیق در حقیقت درباره تپه های شنی گم شده است. این یک راز بود که چرا ما نتوانستیم آنها را در پرونده زمین شناسی ببینیم و حالا به لطف فناوری جدید است که می توانیم اسرارشان را کشف کنیم. این یافته ها احتمالا بسیاری از افراد را شگفت زده می کند؛ چرا که می توانیم ببینیم که این تپه عظیم با چه سرعتی شکل گرفته و هر سال حدود 50 سانتی متر در بیابان حرکت می کند. این تپه های ستاره ای حیرت انگیز، یکی از شگفتی های طبیعی دنیا هستند.»

پروفسور چارلی بریستو از دانشگاه بیرکبک و UCL هم در این باره گفت:« استفاده از رادار نفوذی زمین برای بررسی داخل این تپه های ستاره ای به ما این امکان را داده که نشان دهیم این تپه های بزرگ چطور شکل می گیرند و به مدل جدیدی برسیم تا زمین شناسان بهتر بدانند که در تاریخچه صخره ای به دنبال چه چیزهایی باشند تا این ویژگی های شگفت انگیز بیابانی را شناسایی کنند.»

تحقیقات جدید دانشمندان نشان می دهد که تپه های ستاره ای تقریبا همزمان با رویداد “یانگر درایاس” که دوره ای خنک کننده ناگهانی در تاریخ زمین است، شکل گرفته اند. این به علاوه نشان می دهد که رشد این تپه ها در یک بازه زمانی 8هزار ساله متوقف شده بوده.

سفال های یافت شده در این سایت در عین حال از شرایط مرطوب تری در این منطقه خبر می دهد که شاید نتیجه یک باد موسمی بزرگتر بوده که قبل از شروع یک خشکسالی بزرگ، این تپه ها را تثبیت کرده بوده.

تعیین سن تپه ها

در این بررسی از تکنیک های تاریخ گذاری لومینسانس (برپایه نور) که در دانشگاه آبریستویت توسعه یافته، برای کشف آخرین باری که مواد معدنی این شن و ماسه ها در معرض آفتاب قرار گرفته بودند استفاده شد تا بدین ترتیب سن این تپه ها تعیین شود.

پروفسر دالر از دانشگاه آبریستویت در این باره ادامه داد:« این یک افتخار بزرگ است که ببینیم که تکنیک های تاریخ گذاری لومینسانس که در دانشگاه ما توسعه یافته، در حال رمزگشایی از اسرار چالش برانگیزترین شرایط آب و هوایی جهان است. این تکنیک ها بینشی از زمین شناسی به ما می دهند که پیامدهای گسترده تری خواهد داشت؛ از جمله شناسایی ذخایر زمین شناسی که برای منابع آب و ذخیره کربن استفاده خواهد شد.»

آخرین اکتشافات پروفسر دالر با استفاده از تکنیک تاریخ گذاری لومینسانس انجام شده است که او برای کشف قدیمی ترین سازه چوبی جهان نیز مورد استفاده قرار داده بود.

منبع: scitechdaily