واژه نامه اصطلاحات ارزهای دیجیتال

فعالیت در دنیای ارزهای دیجیتال بدون آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات کلیدی آن، چالش برانگیز است. این واژه نامه جامع، مفاهیم پایه بلاکچین، کریپتوکارنسی و ابزارهای مرتبط را به صورت دقیق و قابل فهم شرح می دهد تا راهنمای کاملی برای مبتدیان و کاربران متوسط باشد.

دنیای ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین با سرعتی باورنکردنی در حال گسترش است و هر روز اصطلاحات جدیدی به آن اضافه می شود. برای هر فردی که قصد ورود به این حوزه را دارد، چه به عنوان سرمایه گذار، چه تریدر و چه صرفاً یک علاقه مند به تکنولوژی، درک زبان مشترک این فضا امری ضروری است. مواجهه با کلمات تخصصی و انگلیسی زبان می تواند باعث سردرگمی شود و حتی مانع از تصمیم گیری های آگاهانه گردد. این راهنما با هدف رفع این ابهامات و ارائه یک مرجع کامل فارسی تدوین شده است. در این مقاله تلاش شده تا پیچیده ترین مفاهیم به زبانی ساده و با مثال های کاربردی توضیح داده شوند تا دانش شما در این زمینه افزایش یابد.

فهرست مطالب

• اصطلاحات پایه و عمومی بلاکچین و ارز دیجیتال
• اصطلاحات مربوط به استخراج (Mining)
• اصطلاحات مهم مربوط به کیف پول ها (Wallets)
• اصطلاحات رایج در صرافی ها و انواع معاملات
• اصطلاحات مربوط به تحلیل و احساسات بازار
• مفاهیم پیشرفته و نوظهور (DeFi, NFT, Web3 و…)

اصطلاحات پایه و عمومی بلاکچین و ارز دیجیتال

دنیای ارزهای دیجیتال بر پایه مجموعه ای از مفاهیم بنیادی بنا شده است که درک آن ها برای هر کسی که می خواهد در این حوزه فعالیت کند، الزامی است. این بخش به معرفی اصطلاحات پایه ای می پردازد که ستون فقرات فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال را تشکیل می دهند.

کریپتوکارنسی (Cryptocurrency)

کریپتوکارنسی یا ارز دیجیتال، نوعی پول دیجیتال است که بر پایه رمزنگاری برای تأمین امنیت تراکنش ها و کنترل ایجاد واحدهای جدید آن طراحی شده است. این ارزها بر خلاف پول های رایج، معمولاً توسط هیچ نهاد مرکزی دولتی یا بانکی صادر نمی شوند و غیرمتمرکز هستند.

بلاکچین (Blockchain)

بلاکچین یک دفتر کل توزیع شده است که اطلاعات تراکنش ها را به صورت بلوک های رمزنگاری شده ذخیره می کند. این بلوک ها به صورت زنجیره وار به یکدیگر متصل شده اند و امکان تغییر داده های گذشته را تقریباً غیرممکن می سازند. بلاکچین زیربنای اکثر ارزهای دیجیتال و پلتفرم های غیرمتمرکز است.

غیرمتمرکز (Decentralized)

مفهوم غیرمتمرکز به این معناست که هیچ قدرت مرکزی واحدی کنترل شبکه را در دست ندارد. در یک سیستم غیرمتمرکز، تصمیم گیری و مدیریت میان تمام شرکت کنندگان در شبکه توزیع شده است. این ویژگی امنیت و مقاومت در برابر سانسور را افزایش می دهد.

همتا به همتا (Peer-to-peer – P2P)

شبکه همتا به همتا، مدلی از ارتباط است که در آن کاربران می توانند مستقیماً و بدون واسطه با یکدیگر تعامل کنند. در زمینه ارزهای دیجیتال، این به معنای امکان ارسال و دریافت وجوه بین دو نفر بدون نیاز به بانک یا نهاد واسط است.

دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger Technology – DLT)

دی ال تی یک سیستم دیجیتالی برای ثبت تراکنش ها است که جزئیات آن ها به صورت همزمان در چندین مکان (یا گره) در شبکه نگهداری می شود. این فناوری شفافیت و امنیت را از طریق هماهنگ سازی و به روزرسانی مداوم نسخه های دفتر کل در سراسر شبکه تضمین می کند.

قراردادهای هوشمند (Smart Contracts)

قراردادهای هوشمند برنامه هایی هستند که روی بلاکچین ذخیره و اجرا می شوند. این قراردادها به طور خودکار مفاد توافق نامه ها را بررسی کرده و در صورت برآورده شدن شرایط از پیش تعیین شده، آن ها را بدون نیاز به واسطه اجرا می کنند. اتریوم از پیشگامان این فناوری است.

توکن (Token)

توکن نماینده ای از یک دارایی دیجیتال یا کاربرد خاص در یک بلاکچین است. تفاوت اصلی توکن با کوین در این است که توکن ها معمولاً بر روی بلاکچین های موجود (مانند اتریوم) ساخته می شوند، در حالی که کوین ها بلاکچین مستقل خود را دارند.

• توکن های کاربردی (Utility Tokens): این توکن ها به کاربران امکان دسترسی به یک محصول یا خدمت خاص در اکوسیستم پروژه را می دهند. برای مثال، توکن BAT در مرورگر Brave برای پاداش به کاربران و تبلیغ کنندگان استفاده می شود.
• توکن های امنیتی (Security Tokens): این توکن ها نماینده مالکیت یک دارایی واقعی (مانند سهام شرکت، املاک یا هنر) هستند و مشمول قوانین اوراق بهادار می شوند.
• توکن های حاکمیتی (Governance Tokens): به دارندگان خود حق رأی در تصمیم گیری های مربوط به آینده و توسعه یک پروتکل یا پروژه را می دهند.

کوین (Coin)

کوین به ارز دیجیتالی گفته می شود که دارای بلاکچین مستقل خود است و به عنوان واحد پولی اصلی آن شبکه عمل می کند. بیت کوین، اتریوم و لایت کوین نمونه هایی از کوین ها هستند که برای پرداخت تراکنش ها و حفظ امنیت شبکه خود به کار می روند.

کلیدهای عمومی و خصوصی (Public and Private Keys)

این دو کلید از اصول اساسی امنیت در دنیای ارزهای دیجیتال هستند و برای تأیید مالکیت و انجام تراکنش ها استفاده می شوند:

• کلید عمومی (Public Key): مشابه شماره حساب بانکی است. یک کد رمزنگاری شده است که می توانید آن را به دیگران بدهید تا برای شما ارز دیجیتال ارسال کنند.
• کلید خصوصی (Private Key): مشابه رمز عبور حساب بانکی است. یک کد محرمانه است که به شما امکان دسترسی و مدیریت ارزهای دیجیتال را می دهد. نگهداری ایمن آن حیاتی است و هرگز نباید آن را با کسی به اشتراک بگذارید.

فورک (Fork)

فورک به معنی ایجاد انشعاب یا تغییرات مهم در قوانین پروتکل یک بلاکچین است. این تغییرات می توانند منجر به ایجاد دو نسخه مجزا از بلاکچین شوند. فورک ها به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

• هارد فورک (Hard Fork): یک تغییر اساسی و ناسازگار در پروتکل است. ماینرها و نودهایی که از قوانین جدید پیروی نمی کنند، دیگر نمی توانند با شبکه اصلی تعامل داشته باشند و یک بلاکچین کاملاً جدید ایجاد می شود (مثل فورک بیت کوین کش از بیت کوین).
• سافت فورک (Soft Fork): یک تغییر سازگار در پروتکل است. نودهای قدیمی تر که هنوز آپدیت نشده اند، می توانند تراکنش های جدید را بپذیرند، اما قادر به پردازش کامل آن ها نیستند. این تغییرات معمولاً به ارتقاء و بهبود شبکه بدون ایجاد انشعاب دائم کمک می کنند.

گس (Gas) و گس فی (Gas Fee)

گس واحد اندازه گیری کار محاسباتی در شبکه اتریوم و برخی بلاکچین های دیگر است. گس فی (Gas Fee) هزینه ای است که کاربران برای انجام تراکنش ها یا اجرای قراردادهای هوشمند در این شبکه ها پرداخت می کنند. این هزینه به ماینرها یا اعتبارسنج ها پرداخت می شود و بسته به شلوغی شبکه می تواند متغیر باشد.

اوراکل (Oracle)

اوراکل ها سرویس های شخص ثالثی هستند که به بلاکچین ها امکان می دهند تا با داده های خارج از شبکه (دنیای واقعی) ارتباط برقرار کنند. قراردادهای هوشمند برای اجرای خود اغلب به اطلاعاتی نیاز دارند که در داخل بلاکچین موجود نیستند و اوراکل ها این داده ها را به صورت امن و قابل اعتماد به بلاکچین منتقل می کنند.

عرضه اولیه کوین (Initial Coin Offering – ICO)

آی سی او روشی برای جمع آوری سرمایه است که در آن یک پروژه جدید ارز دیجیتال، توکن های خود را به سرمایه گذاران اولیه عرضه می کند. این توکن ها معمولاً در ازای ارزهای دیجیتال معتبرتر مانند بیت کوین یا اتریوم فروخته می شوند و به پروژه کمک می کنند تا سرمایه لازم برای توسعه خود را تأمین کند.

عرضه اولیه صرافی (Initial Exchange Offering – IEO)

آی ایی او شبیه به ICO است، اما در آن فرآیند عرضه توکن توسط یک صرافی ارز دیجیتال میزبانی و مدیریت می شود. این مدل به دلیل نظارت صرافی، معمولاً از اعتبار و امنیت بیشتری نسبت به ICOها برخوردار است.

عرضه اولیه DEX (Initial DEX Offering – IDO)

آی دی او نوعی عرضه اولیه توکن است که بر روی یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) انجام می شود. این روش جمع آوری سرمایه شفافیت و دسترسی بیشتری را فراهم می کند و نیازی به مجوزهای مرکزی ندارد.

صرافی (Exchange)

صرافی ارز دیجیتال پلتفرمی است که به کاربران اجازه می دهد تا ارزهای دیجیتال را خرید و فروش کرده و یا آن ها را با یکدیگر مبادله کنند. صرافی ها به دو نوع اصلی متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم می شوند:

• صرافی متمرکز (CEX – Centralized Exchange): توسط یک نهاد مرکزی اداره می شود و کنترل وجوه و مدیریت تراکنش ها را بر عهده دارد. (مانند بایننس یا کوین بیس).
• صرافی غیرمتمرکز (DEX – Decentralized Exchange): به کاربران اجازه می دهد مستقیماً و بدون واسطه با یکدیگر معامله کنند. کنترل وجوه کاملاً در اختیار کاربر باقی می ماند (مانند یونی سواپ یا پنکیک سواپ).

نقدینگی (Liquidity)

نقدینگی به سهولت تبدیل یک دارایی به پول نقد بدون تأثیر قابل توجه بر قیمت آن اشاره دارد. در بازار ارزهای دیجیتال، نقدینگی بالا به این معنی است که می توانید به راحتی ارزهای خود را خرید و فروش کنید بدون اینکه قیمت بازار به شدت تغییر کند.

مارکت کپ (Market Cap)

مارکت کپ یا ارزش بازار، ارزش کل یک ارز دیجیتال در بازار است که از حاصل ضرب قیمت فعلی هر واحد در تعداد کل واحدهای در گردش به دست می آید. این شاخص برای مقایسه اندازه و اهمیت نسبی ارزهای دیجیتال استفاده می شود.

آدرس (Address)

آدرس، رشته ای از حروف و اعداد است که به عنوان شناسه عمومی برای ارسال و دریافت ارزهای دیجیتال به کار می رود. هر کیف پول دارای یک یا چند آدرس است.

تراکنش (Transaction)

تراکنش فرآیند انتقال ارز دیجیتال از یک آدرس به آدرس دیگر در شبکه بلاکچین است. هر تراکنش شامل اطلاعاتی مانند فرستنده، گیرنده، مقدار و کارمزد است.

هش تراکنش (Transaction Hash)

هش تراکنش، یک شناسه یکتای الفبایی-عددی است که به هر تراکنش در بلاکچین اختصاص داده می شود. این شناسه به شما امکان می دهد وضعیت و جزئیات تراکنش خود را در بلاکچین پیگیری کنید.

نود (Node)

نودها کامپیوترهایی هستند که به شبکه بلاکچین متصل شده اند و مسئول تأیید، ذخیره و انتقال داده های تراکنش ها هستند. هر نود یک کپی کامل یا جزئی از بلاکچین را نگهداری می کند.

اعتبار سنج (Validator)

در شبکه های بلاکچین مبتنی بر اثبات سهام (PoS)، اعتبارسنج ها نقش مهمی در تأیید تراکنش ها و ایجاد بلوک های جدید دارند. آن ها با قفل کردن (Staking) مقداری از ارز دیجیتال خود، حق اعتبارسنجی را به دست می آورند و در ازای آن پاداش دریافت می کنند.

اصطلاحات مربوط به استخراج (Mining)

استخراج ارزهای دیجیتال فرآیندی پیچیده اما حیاتی است که به امنیت و عملکرد شبکه های بلاکچین کمک می کند. در این بخش، با اصطلاحات کلیدی مرتبط با ماینینگ آشنا می شویم.

ماینینگ (Mining)

ماینینگ یا استخراج، فرآیند تأیید تراکنش ها و افزودن بلوک های جدید به بلاکچین است. ماینرها از قدرت محاسباتی خود برای حل مسائل پیچیده ریاضی استفاده می کنند و در ازای آن، پاداش بلوک (معمولاً ارز دیجیتال جدید) دریافت می کنند.

مکانیسم های اجماع (Consensus Mechanisms)

مکانیسم های اجماع پروتکل هایی هستند که اطمینان می دهند تمام شرکت کنندگان در یک شبکه بلاکچین بر سر صحت تراکنش ها و وضعیت دفتر کل به توافق می رسند. این مکانیزم ها تضمین کننده امنیت و یکپارچگی شبکه هستند.

• اثبات کار (Proof of Work – PoW): در این مکانیزم، ماینرها برای حل پازل های محاسباتی با یکدیگر رقابت می کنند. اولین ماینری که پاسخ را پیدا می کند، بلوک جدید را به بلاکچین اضافه کرده و پاداش می گیرد. بیت کوین از PoW استفاده می کند.
• اثبات سهام (Proof of Stake – PoS): در PoS، اعتبارسنج ها بر اساس مقدار ارز دیجیتالی که «سهام» گذاشته اند (قفل کرده اند)، برای تأیید بلوک های جدید انتخاب می شوند. این مکانیزم انرژی کمتری نسبت به PoW مصرف می کند (مانند اتریوم ۲.۰).
• اثبات تاریخ (Proof of History – PoH): مکانیزمی که در سولانا استفاده می شود و بر زمان بندی دقیق و ترتیب رویدادها در بلاکچین تمرکز دارد. این مکانیزم به افزایش سرعت تراکنش ها کمک می کند.
• اثبات اقتدار (Proof of Authority – PoA): در این مکانیزم، اعتبارسنج ها بر اساس اعتبار و هویت خود انتخاب می شوند. PoA معمولاً در بلاکچین های خصوصی یا کنسرسیوم ها استفاده می شود که در آن ها اعتماد به اعتبارسنج ها از پیش موجود است.

هش ریت (Hash Rate)

هش ریت، معیار قدرت پردازش کل شبکه استخراج یک ارز دیجیتال است. این عدد نشان می دهد که در هر ثانیه چند محاسبه هش توسط ماینرها انجام می شود. هش ریت بالاتر به معنای امنیت بیشتر شبکه و مقاومت در برابر حملات است.

پاداش بلوک (Block Reward)

پاداش بلوک، مقدار ارز دیجیتالی است که ماینرها یا اعتبارسنج ها در ازای استخراج موفقیت آمیز یک بلوک جدید و افزودن آن به بلاکچین دریافت می کنند. این پاداش شامل کوین های تازه تولید شده و کارمزدهای تراکنش است.

استخر استخراج (Mining Pool)

استخر استخراج، گروهی از ماینرها هستند که قدرت محاسباتی خود را با یکدیگر ترکیب می کنند تا شانس پیدا کردن یک بلوک و دریافت پاداش را افزایش دهند. پاداش ها سپس به نسبت قدرت محاسباتی مشارکت کننده بین اعضای استخر تقسیم می شود.

سختی استخراج (Difficulty)

سختی استخراج، پارامتری است که به طور خودکار تنظیم می شود تا اطمینان حاصل شود که بلوک های جدید با یک نرخ ثابت به بلاکچین اضافه می شوند. با افزایش هش ریت شبکه، سختی نیز افزایش می یابد تا زمان تولید بلوک ثابت بماند و بالعکس.

ASIC (Application-Specific Integrated Circuit)

ای سیک ها سخت افزارهای تخصصی هستند که به طور خاص برای استخراج یک ارز دیجیتال خاص طراحی شده اند. این دستگاه ها در مقایسه با CPU یا GPU، بازدهی بسیار بالاتری در استخراج دارند و مصرف انرژی آن ها بهینه تر است.

هاوینگ (Halving)

هاوینگ فرآیندی از پیش برنامه ریزی شده در برخی ارزهای دیجیتال (مانند بیت کوین) است که در آن پاداش بلوک ماینرها به نصف کاهش می یابد. هدف اصلی هاوینگ کنترل نرخ تورم و کاهش عرضه کوین های جدید به بازار است و معمولاً هر چند سال یکبار اتفاق می افتد.

مزرعه استخراج (Mining Farm)

مزرعه استخراج به یک مرکز بزرگ و تخصصی گفته می شود که تعداد زیادی دستگاه ASIC یا GPU برای استخراج ارزهای دیجیتال در آن به صورت متمرکز فعالیت می کنند. این مزارع برای بهره وری بالا نیاز به زیرساخت های خنک کننده و برق قوی دارند.

تابع هش (Hash Function)

تابع هش یک الگوریتم ریاضی است که هر ورودی (داده) با هر اندازه ای را به یک خروجی (هش) با اندازه ثابت و منحصر به فرد تبدیل می کند. در بلاکچین، از توابع هش برای رمزنگاری داده ها، تأیید یکپارچگی اطلاعات و ایجاد شناسه های یکتا استفاده می شود.

استخراج ابری (Cloud Mining)

استخراج ابری سرویسی است که به کاربران امکان می دهد تا قدرت محاسباتی مورد نیاز برای استخراج ارز دیجیتال را از یک ارائه دهنده شخص ثالث اجاره کنند، بدون اینکه نیاز به خرید و نگهداری سخت افزار استخراج داشته باشند.

اصطلاحات مهم مربوط به کیف پول ها (Wallets)

کیف پول ارز دیجیتال ابزاری ضروری برای هر فعال در این حوزه است. این کیف پول ها به شما امکان می دهند تا دارایی های دیجیتال خود را به صورت امن ذخیره، ارسال و دریافت کنید. انواع مختلفی از کیف پول ها وجود دارند که هر کدام ویژگی ها و سطوح امنیتی خاص خود را دارند.

کیف پول ارز دیجیتال (Crypto Wallet)

کیف پول ارز دیجیتال یک نرم افزار یا سخت افزار است که کلیدهای عمومی و خصوصی شما را ذخیره می کند و به شما اجازه می دهد تا با بلاکچین تعامل داشته باشید، تراکنش ها را انجام دهید و موجودی خود را مدیریت کنید. این کیف پول ها در واقع خود ارز را ذخیره نمی کنند، بلکه کلیدهای دسترسی به آن را نگهداری می کنند.

کیف پول گرم (Hot Wallet)

هات ولت ها کیف پول هایی هستند که به اینترنت متصل اند و به همین دلیل دسترسی سریع و آسانی به دارایی ها فراهم می کنند. این کیف پول ها شامل کیف پول های آنلاین صرافی ها، برنامه های موبایل و افزونه های مرورگر هستند. راحتی استفاده آنها در مقابل ریسک امنیتی بالاتری (به دلیل اتصال به اینترنت) قرار می گیرد.

کیف پول سرد (Cold Wallet)

کلد ولت ها کیف پول هایی هستند که به اینترنت متصل نیستند و امنیت بسیار بالاتری را برای ذخیره سازی بلندمدت دارایی ها ارائه می دهند. این نوع کیف پول ها برای ذخیره مقادیر زیادی از ارزهای دیجیتال ایده آل هستند و شامل کیف پول های سخت افزاری و کاغذی می شوند.

کیف پول سخت افزاری (Hardware Wallet)

کیف پول سخت افزاری دستگاه های فیزیکی کوچکی (شبیه به فلش مموری) هستند که کلیدهای خصوصی شما را به صورت آفلاین ذخیره می کنند. این دستگاه ها یکی از امن ترین راه ها برای نگهداری ارزهای دیجیتال هستند. لجر (Ledger) و ترزور (Trezor) از معروف ترین برندهای کیف پول سخت افزاری هستند.

کیف پول کاغذی (Paper Wallet)

کیف پول کاغذی به سندی فیزیکی گفته می شود که کلیدهای عمومی و خصوصی شما (معمولاً به صورت کدهای QR) روی آن چاپ شده اند. این کیف پول ها کاملاً آفلاین هستند و امنیت بالایی دارند، اما در صورت آسیب دیدن یا گم شدن کاغذ، دارایی ها نیز از دست می روند.

کیف پول حضانتی (Custodial Wallet)

در کیف پول های حضانتی، کلیدهای خصوصی شما توسط یک شخص ثالث (معمولاً صرافی یا یک ارائه دهنده سرویس) نگهداری و مدیریت می شود. این نوع کیف پول ها راحتی بالایی دارند، اما کنترل کامل دارایی ها در اختیار شما نیست و باید به شرکت میزبان اعتماد کنید.

کیف پول غیر حضانتی (Non-Custodial Wallet)

کیف پول های غیر حضانتی به شما کنترل کامل بر کلیدهای خصوصی و در نتیجه بر دارایی هایتان را می دهند. شما مسئولیت کامل نگهداری از کلیدها و عبارات بازیابی را بر عهده دارید. تراست ولت (Trust Wallet) و متامسک (MetaMask) نمونه هایی از این نوع کیف پول ها هستند.

کیف پول چند امضایی (Multi-signature Wallet)

کیف پول چند امضایی نوعی کیف پول است که برای تأیید و انجام یک تراکنش به تأیید بیش از یک کلید خصوصی نیاز دارد. این ویژگی امنیت را به شدت افزایش می دهد و اغلب برای حساب های مشترک، سازمانی یا پروژه های بزرگ استفاده می شود.

همواره برای حفظ امنیت دارایی های دیجیتال خود، عبارت بازیابی (Seed Phrase) را در مکانی امن و آفلاین نگهداری کنید و هرگز آن را با کسی به اشتراک نگذارید. از دست دادن این عبارت به معنای از دست دادن کامل دسترسی به وجوه شما خواهد بود.

عبارت بازیابی (Seed Phrase / Recovery Phrase)

عبارت بازیابی، دنباله ای از ۱۲ یا ۲۴ کلمه تصادفی است که به عنوان یک پشتیبان برای کلیدهای خصوصی کیف پول شما عمل می کند. با استفاده از این عبارت، می توانید در صورت گم شدن یا آسیب دیدن کیف پول، دسترسی خود را به دارایی ها بازیابی کنید.

اصطلاحات رایج در صرافی ها و انواع معاملات

صرافی ها قلب تپنده بازار ارزهای دیجیتال هستند و محلی برای خرید و فروش و مبادله دارایی ها به شمار می روند. آشنایی با اصطلاحات مرتبط با صرافی ها و انواع معاملات، به شما کمک می کند تا به شکلی آگاهانه و مطمئن در این بازار فعالیت کنید.

جفت ارز (Cryptocurrency Pair)

جفت ارز دیجیتال به دو ارز دیجیتال یا یک ارز دیجیتال و یک ارز فیات (مانند دلار) اشاره دارد که می توانند به ازای یکدیگر در صرافی معامله شوند. برای مثال، BTC/USDT به معنای معامله بیت کوین در برابر تتر (یک استیبل کوین) است.

معاملات اسپات (Spot Trading)

معاملات اسپات به خرید و فروش فوری ارزهای دیجیتال با قیمت لحظه ای بازار اشاره دارد. در این نوع معامله، مالکیت دارایی بلافاصله پس از انجام معامله به خریدار منتقل می شود و ریسک کمتری نسبت به معاملات مارجین یا فیوچرز دارد.

دفتر سفارشات (Order Book)

دفتر سفارشات لیستی از تمام سفارشات خرید (Bid) و فروش (Ask) باز برای یک جفت ارز خاص در یک صرافی است. این دفتر شامل قیمت های پیشنهادی، حجم و عمق بازار می شود و به تریدرها در تحلیل عرضه و تقاضا کمک می کند.

حجم معاملات (Trading Volume)

حجم معاملات به مقدار کل یک ارز دیجیتال معامله شده در یک دوره زمانی مشخص (مثلاً ۲۴ ساعت) در یک صرافی اشاره دارد. حجم بالا نشان دهنده فعالیت زیاد و نقدینگی خوب بازار برای آن دارایی است.

کارمزد معاملات (Trading Fees)

کارمزد معاملاتی هزینه ای است که صرافی ها بابت هر تراکنش (خرید یا فروش) از کاربران دریافت می کنند. این کارمزد می تواند درصدی از مبلغ معامله یا مبلغی ثابت باشد و بسته به صرافی و حجم معامله متفاوت است.

KYC (Know Your Customer)

کی وای سی به فرآیند احراز هویت مشتریان توسط صرافی ها و مؤسسات مالی اشاره دارد. این مراحل معمولاً شامل ارائه مدارک شناسایی برای تأیید هویت کاربر و جلوگیری از پول شویی و فعالیت های غیرقانونی است.

سفارش بازار (Market Order)

سفارش بازار، نوعی سفارش خرید یا فروش است که بلافاصله با بهترین قیمت موجود در دفتر سفارشات (قیمت لحظه ای بازار) اجرا می شود. این سفارش سرعت بالایی در اجرا دارد اما کنترلی بر قیمت نهایی ندارد.

سفارش محدود (Limit Order)

سفارش محدود، سفارشی برای خرید یا فروش ارز دیجیتال در یک قیمت مشخص یا بهتر است. معامله تنها زمانی انجام می شود که قیمت بازار به قیمت تعیین شده توسط شما برسد. این نوع سفارش به تریدر کنترل بیشتری بر قیمت ورود یا خروج می دهد.

سفارش حد ضرر (Stop-Loss Order)

سفارش حد ضرر، سفارشی است که برای فروش یک دارایی زمانی که قیمت آن به سطح مشخصی کاهش می یابد، تنظیم می شود. هدف از این سفارش، محدود کردن ضررهای احتمالی و محافظت از سرمایه در بازارهای پر نوسان است.

سفارش حد سود (Take-Profit Order)

سفارش حد سود، سفارشی است که برای فروش یک دارایی زمانی که قیمت آن به سطح مشخصی افزایش می یابد، تنظیم می شود. این سفارش به تریدر کمک می کند تا سودهای خود را در نقاط مطلوب نقد کند و از بازگشت احتمالی قیمت جلوگیری کند.

اهرم (Leverage)

اهرم یا لوریج، ابزاری است که به تریدرها امکان می دهد تا با استفاده از سرمایه ای بیشتر از موجودی واقعی خود، در بازار معامله کنند. این ابزار می تواند سودهای بالقوه را افزایش دهد، اما به همان میزان ریسک از دست دادن سرمایه را نیز بالا می برد.

مارجین (Margin Trading)

مارجین تریدینگ نوعی معامله است که در آن سرمایه گذاران از یک واسطه (معمولاً صرافی) وام می گیرند تا بتوانند حجم معاملات خود را افزایش دهند. این روش نیز مانند اهرم، سود و زیان را تشدید می کند و نیازمند مدیریت ریسک دقیق است.

فیوچرز (Futures Trading)

معاملات فیوچرز یا آتی، قراردادهایی هستند که خریدار و فروشنده را ملزم می کنند تا یک دارایی خاص را در تاریخ و قیمت از پیش تعیین شده در آینده، خرید و فروش کنند. در این نوع معاملات، هدف کسب سود از نوسانات قیمت آینده است.

لیکوئید شدن (Liquidation)

لیکوئید شدن به حالتی گفته می شود که در معاملات اهرم دار یا مارجین، موجودی حساب تریدر برای پوشش ضررها کافی نباشد و صرافی به طور خودکار موقعیت معاملاتی او را می بندد تا از ضرر بیشتر جلوگیری کند. این اتفاق معمولاً به معنای از دست دادن بخش عمده یا تمام سرمایه است.

استیکینگ (Staking)

استیکینگ به فرآیند قفل کردن مقدار مشخصی از ارز دیجیتال در یک کیف پول یا پلتفرم برای حمایت از عملیات شبکه (به ویژه در شبکه های PoS) اشاره دارد. در ازای این کار، کاربران پاداش دریافت می کنند.

وام دهی (Lending) و وام گیری (Borrowing)

وام دهی در دیفای (DeFi) به معنای قرض دادن ارز دیجیتال به دیگران (معمولاً از طریق پلتفرم های غیرمتمرکز) در ازای دریافت سود است. وام گیری نیز به معنای قرض گرفتن ارز دیجیتال با ارائه وثیقه است.

لانچ پد (Launchpad)

لانچ پد بستری است که توسط صرافی ها یا پلتفرم های دیگر برای عرضه اولیه پروژه های جدید ارز دیجیتال استفاده می شود. این پلتفرم ها به پروژه ها کمک می کنند تا سرمایه جذب کنند و به کاربران امکان می دهند تا در مراحل اولیه پروژه ها سرمایه گذاری کنند.

آربیتراژ (Arbitrage)

آربیتراژ به استراتژی کسب سود از تفاوت قیمت یک ارز دیجیتال در صرافی های مختلف اشاره دارد. تریدر با خرید ارز در یک صرافی با قیمت پایین تر و فروش همزمان آن در صرافی دیگر با قیمت بالاتر، از این اختلاف قیمت بهره می برد.

اصطلاحات مربوط به تحلیل و احساسات بازار

بازار ارزهای دیجیتال به شدت تحت تأثیر احساسات و تحلیل های مختلف قرار دارد. شناخت اصطلاحات این حوزه به شما کمک می کند تا روندهای بازار را بهتر درک کرده و واکنش های آگاهانه تری داشته باشید.

بازار گاوی (Bull Market)

بازار گاوی به دوره ای اطلاق می شود که قیمت دارایی های دیجیتال در یک بازه زمانی نسبتاً طولانی در حال افزایش مداوم است. در این دوره، خوش بینی و اعتماد سرمایه گذاران بالا است و پیش بینی ها عمدتاً صعودی هستند.

بازار خرسی (Bear Market)

بازار خرسی به دوره ای گفته می شود که قیمت دارایی های دیجیتال در یک بازه زمانی طولانی رو به کاهش است. در این شرایط، بدبینی بر بازار حاکم است و ترس از کاهش بیشتر قیمت ها باعث می شود سرمایه گذاران اقدام به فروش کنند.

هودل (HODL)

هودل اصطلاحی است که از یک غلط املایی کلمه Hold (نگه داشتن) نشأت گرفته و به معنای نگهداری بلندمدت ارزهای دیجیتال، بدون توجه به نوسانات کوتاه مدت بازار است. این استراتژی بر این باور استوار است که ارزش دارایی در بلندمدت افزایش خواهد یافت.

فاد (FUD – Fear, Uncertainty, Doubt)

فاد مخفف Fear, Uncertainty, and Doubt به معنای ترس، عدم اطمینان و شک است. این اصطلاح به انتشار اطلاعات منفی، گمراه کننده یا شایعاتی اشاره دارد که با هدف ایجاد ترس و تردید در میان سرمایه گذاران و تأثیرگذاری بر قیمت بازار منتشر می شوند.

فومو (FOMO – Fear Of Missing Out)

فومو مخفف Fear Of Missing Out به معنای ترس از دست دادن فرصت است. این اصطلاح به احساس اضطراب و نگرانی سرمایه گذاران اشاره دارد که مبادا فرصت کسب سود از یک رشد قیمتی ناگهانی را از دست بدهند. این احساس اغلب منجر به تصمیم گیری های شتابزده می شود.

آلت کوین (Altcoin)

آلت کوین اصطلاحی عمومی برای تمام ارزهای دیجیتال به جز بیت کوین است. این کلمه مخفف Alternative Coin (کوین جایگزین) است و شامل طیف وسیعی از ارزها با کاربردها و ویژگی های متفاوت می شود.

آل تایم های (All-Time High – ATH)

آل تایم های به بالاترین قیمت تاریخی اشاره دارد که یک ارز دیجیتال در طول عمر خود به آن دست یافته است. این نقطه نشان دهنده اوج ارزش یک دارایی تا زمان حال است.

آل تایم لو (All-Time Low – ATL)

آل تایم لو به پایین ترین قیمت تاریخی اشاره دارد که یک ارز دیجیتال در طول عمر خود تجربه کرده است. این نقطه نشان دهنده کمترین ارزش یک دارایی تا زمان حال است.

اصلاح قیمت (Correction)

اصلاح قیمت به کاهش موقتی در قیمت یک دارایی پس از یک دوره رشد قابل توجه اشاره دارد. این کاهش معمولاً بخشی طبیعی از چرخه های بازار است و با هدف متعادل سازی قیمت ها رخ می دهد.

رالی (Rally)

رالی به افزایش سریع و ناگهانی قیمت یک دارایی یا کل بازار در یک دوره زمانی کوتاه اشاره دارد. این اتفاق می تواند ناشی از اخبار مثبت، حجم بالای خرید یا تغییر احساسات بازار باشد.

پامپ و دامپ (Pump and Dump)

پامپ و دامپ یک طرح فریبنده و غیرقانونی است که در آن گروهی از افراد با خرید یک دارایی کم ارزش (پامپ)، قیمت آن را به طور مصنوعی بالا می برند. سپس با انتشار اخبار مثبت کاذب، سرمایه گذاران جدید را جذب کرده و در نهایت با فروش ناگهانی دارایی های خود (دامپ)، باعث سقوط قیمت و ضرر دیگران می شوند.

نهنگ (Whale)

نهنگ ها به سرمایه گذاران بسیار بزرگی در بازار ارزهای دیجیتال گفته می شود که حجم زیادی از یک ارز خاص را در اختیار دارند. اقدامات خرید و فروش نهنگ ها می تواند تأثیر قابل توجهی بر قیمت بازار داشته باشد.

استاندارد توکن (Token Standard)

استاندارد توکن مجموعه ای از قوانین و مشخصات فنی است که توکن ها باید از آن پیروی کنند تا بتوانند با بلاکچین های خاصی سازگار باشند. معروف ترین این استانداردها شامل ERC-20 (برای اتریوم)، BEP-20 (برای بایننس اسمارت چین) و TRC-20 (برای ترون) هستند.

رد فلگ (Red Flag)

رد فلگ یا پرچم قرمز، به نشانه ها و هشدارهایی اشاره دارد که می توانند بیانگر ریسک، مشکل یا طرح های کلاهبرداری در یک پروژه یا سرمایه گذاری باشند. توجه به رد فلگ ها در ارزیابی پروژه ها بسیار مهم است.

کاربرد (Utility)

کاربرد یا Utility به ارزش واقعی و عملکرد یک توکن یا پروژه ارز دیجیتال اشاره دارد. توکن هایی که دارای کاربرد واقعی هستند، معمولاً پایه های قوی تری برای رشد و پذیرش در بلندمدت دارند.

پروتکل (Protocol)

پروتکل مجموعه ای از قوانین و دستورالعمل ها است که نحوه عملکرد یک شبکه بلاکچین یا یک سیستم غیرمتمرکز را تعیین می کند. این پروتکل ها اطمینان می دهند که تمام شرکت کنندگان در شبکه به صورت هماهنگ عمل می کنند.

وایت پیپر (Whitepaper)

وایت پیپر سندی رسمی و فنی است که توسط توسعه دهندگان یک پروژه ارز دیجیتال منتشر می شود. این سند جزئیات پروژه، فناوری مورد استفاده، اهداف، مشکلات قابل حل، توکنومیکس و نقشه راه آینده را تشریح می کند.

رودمپ (Roadmap)

رودمپ یا نقشه راه، برنامه ای زمانی است که مراحل توسعه و اهداف آتی یک پروژه ارز دیجیتال را مشخص می کند. این نقشه به سرمایه گذاران و جامعه کمک می کند تا از پیشرفت پروژه مطلع شوند.

توکنومیکس (Tokenomics)

توکنومیکس به اقتصاد یک توکن یا ارز دیجیتال اشاره دارد. این شامل مواردی مانند عرضه کل، نحوه توزیع، مدل تورمی یا ضد تورمی، مکانیسم های سوزاندن توکن و کاربردهای آن در اکوسیستم پروژه است.

مفاهیم پیشرفته و نوظهور (DeFi, NFT, Web3 و…)

دنیای ارزهای دیجیتال دائماً در حال تکامل است و مفاهیم جدیدی مانند دیفای، ان اف تی و وب ۳ هر روز به آن اضافه می شوند. درک این اصطلاحات پیشرفته، دیدگاه جامع تری نسبت به آینده این فناوری به شما می دهد.

دیفای (Decentralized Finance – DeFi)

دیفای به سیستم مالی غیرمتمرکز اشاره دارد که بر پایه بلاکچین بنا شده است. هدف آن حذف واسطه های مالی سنتی مانند بانک ها و ارائه خدمات مالی (مانند وام دهی، وام گیری، بیمه و صرافی) به صورت شفاف، بدون مجوز و قابل دسترس برای همه است.

ان اف تی (Non-Fungible Token – NFT)

ان اف تی یا توکن غیرمثلی، نوعی توکن رمزنگاری شده است که نماینده مالکیت یک دارایی دیجیتال یا واقعی منحصربه فرد است. بر خلاف ارزهای دیجیتال معمولی که قابل تعویض هستند (مثل بیت کوین)، هر ان اف تی یکتا است و نمی توان آن را با دیگری جایگزین کرد. آثار هنری دیجیتال، آیتم های بازی و املاک مجازی از کاربردهای ان اف تی هستند.

متاورس (Metaverse)

متاورس به یک دنیای مجازی سه بعدی و فراگیر اشاره دارد که در آن کاربران می توانند با یکدیگر و با اشیای دیجیتال تعامل داشته باشند. این دنیای مجازی ترکیبی از واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و اینترنت است که در آن اقتصادهای مبتنی بر بلاکچین (مانند NFTها و ارزهای دیجیتال) نقش اساسی دارند.

وب ۳ (Web3)

وب ۳ نسل بعدی اینترنت است که بر پایه غیرمتمرکزسازی، بلاکچین و مالکیت کاربر بنا شده است. در وب ۳، کاربران به جای اینکه داده هایشان توسط شرکت های بزرگ کنترل شود، خودشان مالک و مدیر داده هایشان هستند و می توانند مستقیماً با اپلیکیشن ها و سرویس های غیرمتمرکز (dApps) تعامل کنند.

DAO (Decentralized Autonomous Organization)

دائو به سازمان های خودگردان غیرمتمرکز اشاره دارد. این سازمان ها بر پایه قراردادهای هوشمند و بلاکچین اداره می شوند و تصمیم گیری ها توسط دارندگان توکن های حاکمیتی به صورت جمعی انجام می شود. هدف دائو حذف ساختارهای سنتی سلسله مراتبی و ایجاد یک سیستم شفاف و دموکراتیک است.

گیم فای (GameFi)

گیم فای ترکیبی از بازی (Gaming) و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است. این مدل بازی ها به بازیکنان امکان می دهند تا در حین بازی کردن، ارز دیجیتال و NFT کسب کنند (Play-to-Earn). این مدل یک اقتصاد درون بازی ایجاد می کند که دارایی های آن قابل معامله در دنیای واقعی هستند.

موو تو ارن (Move-to-Earn – M2E)

موو تو ارن مدلی از برنامه های غیرمتمرکز است که به کاربران در ازای فعالیت های فیزیکی (مانند راه رفتن، دویدن یا ورزش کردن) پاداش هایی در قالب ارز دیجیتال یا NFT می دهد. هدف این مدل تشویق کاربران به سبک زندگی سالم تر با انگیزه مالی است.

سوشال فای (SocialFi)

سوشال فای ترکیبی از شبکه های اجتماعی (Social Media) و امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است. هدف آن ایجاد پلتفرم های اجتماعی غیرمتمرکز است که در آن ها کاربران کنترل کامل بر داده های خود و محتوایشان را دارند و می توانند از تعاملات خود کسب درآمد کنند.

سایدچین (Sidechain)

سایدچین یک بلاکچین موازی است که به یک بلاکچین اصلی (Mainchain) متصل است. سایدچین ها برای بهبود مقیاس پذیری و کاهش بار بر روی بلاکچین اصلی طراحی شده اند و امکان پردازش تراکنش ها را با سرعت بیشتر و هزینه کمتر فراهم می کنند.

لایه ۲ (Layer 2)

لایه ۲ به راهکارهایی اطلاق می شود که بر روی یک بلاکچین اصلی (لایه ۱) ساخته می شوند تا مقیاس پذیری و کارایی آن را بهبود بخشند. این راهکارها با پردازش بخش عمده ای از تراکنش ها در خارج از بلاکچین اصلی و سپس ثبت خلاصه آن ها در لایه ۱، به کاهش کارمزد و افزایش سرعت کمک می کنند.

پل بلاکچینی (Blockchain Bridge)

پل بلاکچینی ابزاری است که امکان انتقال دارایی ها و داده ها را بین بلاکچین های مختلف فراهم می کند. این پل ها به کاربران اجازه می دهند تا توکن ها را از یک بلاکچین به دیگری منتقل کرده و قابلیت همکاری بین شبکه های متفاوت را افزایش دهند.

فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال هر روز در حال نوآوری هستند. برای موفقیت در این عرصه، همواره خود را به روز نگه دارید و دانش خود را در مورد اصطلاحات و روندهای جدید توسعه دهید.

سوالات متداول

آیا برای سرمایه گذاری در ارز دیجیتال باید تمام اصطلاحات را بدانیم؟

لازم نیست همه اصطلاحات را از حفظ باشید، اما درک مفاهیم اساسی و اصطلاحات پرکاربرد برای تصمیم گیری های آگاهانه و کاهش ریسک ضروری است. هرچه بیشتر بدانید، بهتر می توانید در این بازار پرنوسان عمل کنید.

چگونه می توان اصطلاحات جدید ارز دیجیتال را آموخت؟

بهترین راه، مطالعه مداوم مقالات آموزشی، دنبال کردن اخبار و تحلیل های بازار از منابع معتبر و مشارکت در انجمن های تخصصی است. تجربه عملی و استفاده از پلتفرم ها نیز به شما در درک عمیق تر مفاهیم کمک می کند.

چه منابعی برای یادگیری بیشتر در مورد اصطلاحات بلاکچین توصیه می شود؟

علاوه بر واژه نامه های جامع، مطالعه وایت پیپرهای پروژه های معتبر، شرکت در دوره های آموزشی آنلاین، دنبال کردن وبلاگ ها و کانال های خبری معتبر در حوزه کریپتوکارنسی می تواند بسیار مفید باشد.

نتیجه گیری

دنیای ارزهای دیجیتال دریچه ای رو به آینده ای نوین از اقتصاد و فناوری گشوده است. تسلط بر واژگان و اصطلاحات ارزهای دیجیتال نه تنها یک مزیت، بلکه یک ضرورت برای هر فردی است که می خواهد در این حوزه موفق عمل کند. از مفاهیم پایه بلاکچین و کریپتوکارنسی گرفته تا پیچیدگی های استخراج، کیف پول ها، انواع معاملات در صرافی ها، و پدیده های نوظهوری مانند DeFi، NFT و Web3، هر واژه کلیدی ای که در این مقاله به آن پرداختیم، نقشی حیاتی در درک اکوسیستم گسترده کریپتو ایفا می کند.

این واژه نامه جامع با هدف توانمندسازی شما برای ناوبری مطمئن در این فضای پرچالش و هیجان انگیز تهیه شده است. با یادگیری مستمر و به روز نگه داشتن دانش خود، می توانید با اطمینان بیشتری در این بازار فعال باشید و از فرصت های بی شماری که ارائه می دهد، بهره مند شوید. سفر یادگیری شما در دنیای کریپتو تازه آغاز شده است؛ ادامه دهید، کاوش کنید و همیشه در مسیر دانش باقی بمانید.

سلب مسئولیت: این محتوا صرفاً جنبه آموزشی دارد و به هیچ عنوان توصیه مالی یا سرمایه گذاری محسوب نمی شود. فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال با ریسک بالایی همراه است و تصمیمات سرمایه گذاری باید با تحقیق کافی و بر اساس شرایط شخصی اتخاذ شوند.