متن داوری برای طلاق

متن داوری برای طلاق، گزارشی است که توسط داور (که می تواند از بستگان یا متخصصین حقوقی باشد) پس از بررسی اختلافات زوجین و تلاش برای صلح و سازش، به دادگاه خانواده ارائه می شود. این گزارش شامل شرح اقدامات، دلایل عدم سازش و نظریه نهایی داور درباره امکان یا عدم امکان ادامه زندگی مشترک است. داوری در پرونده های طلاق گامی اساسی در فرآیند قضایی است که هدف آن نه تنها حل اختلافات، بلکه حفظ بنیان خانواده در صورت امکان است. این فرآیند فرصتی برای زوجین فراهم می آورد تا با کمک فردی بی طرف، به راهکاری مسالمت آمیز دست یابند یا دلایل منطقی برای جدایی را ارائه دهند.

داوری در دعاوی خانوادگی، به ویژه طلاق، نقش حیاتی در سیستم قضایی ایران ایفا می کند. این رویکرد ریشه در مبانی شرعی و قانونی دارد و تلاش می کند تا پیش از هر حکم قطعی، زمینه را برای حل اختلافات و حفظ کانون خانواده فراهم آورد. مقاله پیش رو به تفصیل به ابعاد مختلف متن داوری برای طلاق می پردازد؛ از مبانی قانونی و شرعی آن گرفته تا شرایط داوران، وظایف و مسئولیت های آنان، و مهم تر از همه، ارائه جامع ترین نمونه های نظریه داوری در سناریوهای گوناگون طلاق. هدف این است که درکی کامل و کاربردی از این فرآیند مهم حقوقی به دست آورید و در صورت نیاز، بتوانید متن داوری خود را به درستی تنظیم کنید یا ماهیت آن را به خوبی درک نمایید.

نقش حیاتی داوری در پرونده های طلاق

داوری در پرونده های طلاق، یک مرحله کلیدی و اغلب اجباری است که پیش از صدور حکم نهایی طلاق از سوی دادگاه انجام می شود. این فرآیند، نه تنها یک تکلیف قانونی و شرعی، بلکه فرصتی گران بها برای زوجین است تا با کمک فردی بی طرف و آگاه، به بررسی عمیق مشکلات خود بپردازند و راهکارهای احتمالی برای ادامه زندگی مشترک را پیدا کنند. اهمیت داوری در این است که به جای تمرکز صرف بر جدایی، ابتدا بر اصلاح ذات البین و ایجاد صلح و سازش تأکید دارد.

هدف اصلی از ارجاع پرونده های طلاق به داوری، صرفاً قضاوت نیست، بلکه تلاشی جدی برای ترمیم روابط و جلوگیری از فروپاشی خانواده است. این مرحله می تواند به زوجین کمک کند تا با نگاهی دقیق تر به ریشه های اختلاف، از تصمیم گیری های عجولانه که ممکن است پیامدهای بلندمدت منفی برای خود و فرزندانشان داشته باشد، پرهیز کنند. داور با گفتگوهای جداگانه و مشترک، سعی در شناسایی عوامل تشنج زا و پیشنهاد راه حل های عملی دارد. حتی در مواردی که صلح و سازش محقق نمی شود، گزارش دقیق داور می تواند به دادگاه در اتخاذ تصمیمی عادلانه و متناسب با شرایط زوجین و مصلحت فرزندان کمک شایانی کند.

داوری در طلاق چیست و چرا انجام می شود؟ (مبانی و مفاهیم)

داوری در طلاق، فرآیندی است که در آن، دادگاه پرونده طلاق را به دو نفر داور (یکی از طرف زوج و یکی از طرف زوجه) ارجاع می دهد تا با تلاش برای صلح و سازش، گزارشی از وضعیت موجود و نظر خود را به دادگاه ارائه دهند. این فرآیند با هدف حل مسالمت آمیز اختلافات و حفظ بنیان خانواده طراحی شده است.

تعریف حقوقی داوری در پرونده های طلاق

در ادبیات حقوقی، داوری در پرونده های طلاق به عنوان یک نهاد حقوقی شناخته می شود که هدف آن، ارجاع اختلاف زوجین به اشخاص ثالث متخصص یا مورد وثوق است تا پیش از ورود دادگاه به ماهیت پرونده و صدور حکم نهایی، راه حلی برای صلح و سازش پیدا شود. این فرآیند نه تنها جنبه قضایی دارد، بلکه بر پایه اصول اخلاقی و اجتماعی نیز استوار است تا از فروپاشی بی دلیل خانواده ها جلوگیری کند. داور به مثابه یک میانجی، تلاش می کند تا از پیچیدگی ها و طولانی شدن روند دادرسی بکاهد و راه حلی انسانی برای معضل طلاق بیابد.

مبانی قانونی: ماده 27 قانون حمایت خانواده

اصلی ترین مبنای قانونی داوری در طلاق در ایران، ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده مصوب سال ۱۳۹۱ است. این ماده صراحتاً بیان می کند: در کلیه موارد درخواست طلاق به جز طلاق توافقی، دادگاه مکلف است جهت ایجاد صلح و سازش بین زوجین، موضوع را به داوری ارجاع نماید. این حکم قانونی، اهمیت داوری را در فرآیند طلاق های غیرتوافقی دوچندان می کند و آن را به یک مرحله اجباری تبدیل می سازد. قانون گذار با این ماده، قصد داشته است که قبل از هر اقدام جدی برای جدایی، فرصتی دیگر برای زوجین فراهم آید تا اختلافات خود را با کمک داوران حل و فصل کنند.

مبانی شرعی: آیه 35 سوره نساء

نهاد داوری در طلاق، ریشه در آموزه های اسلامی نیز دارد. آیه ۳۵ سوره مبارکه نساء به صراحت به موضوع داوری در اختلافات خانوادگی اشاره می کند: «وَإِنْ خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا». (و اگر از جدایی میان آن دو ترسیدید، داوری از خانواده مرد و داوری از خانواده زن برگزینید؛ اگر این دو [داور] قصد اصلاح داشته باشند، خداوند میان آن دو سازگاری پدید می آورد. به یقین خداوند دانای آگاه است.) این آیه شریفه، فلسفه وجودی داوری را در صلح و سازش و رفع شقاق میان زوجین می داند و آن را به عنوان یک راهکار الهی برای حل اختلافات خانوادگی معرفی می کند.

تفاوت داوری در طلاق با سایر انواع داوری

داوری در طلاق، با انواع دیگر داوری (مانند داوری تجاری یا داوری در اختلافات قراردادی) تفاوت های ماهوی دارد. در داوری تجاری، هدف اصلی حل و فصل اختلافات مالی و قراردادی با تکیه بر اسناد و شواهد مادی است و داور نقش قاضی را ایفا می کند. اما در داوری طلاق، اگرچه ابعاد حقوقی و مالی مطرح است، اما تمرکز اصلی بر جنبه های عاطفی، اجتماعی و انسانی است. داور در طلاق بیش از یک قاضی، نقش یک مشاور و میانجی را دارد که تلاش می کند تا با درک عمیق مسائل روانی و عاطفی زوجین، راهی برای بازگشت به زندگی مشترک بیابد. در واقع، هدف اولیه داوری در طلاق، قضاوت و صدور حکم نیست، بلکه ایجاد صلح و سازش است.

چه کسانی می توانند داور طلاق باشند؟ (شرایط و نحوه انتخاب)

انتخاب داور در پرونده های طلاق، از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که داور نقش کلیدی در فرآیند صلح و سازش ایفا می کند. قانون برای داوران شرایطی را در نظر گرفته است تا اطمینان حاصل شود که افراد انتخاب شده، از صلاحیت و توانایی لازم برای انجام این مسئولیت خطیر برخوردارند.

شرایط عمومی داوران

فردی که به عنوان داور در پرونده طلاق انتخاب می شود، باید دارای شرایط عمومی زیر باشد: عقل، بلوغ، ایمان و عدالت. به این معنا که داور باید فردی عاقل، بالغ، مسلمان و عادل باشد. علاوه بر این، داور نباید سوءپیشینه کیفری داشته باشد و باید دارای حسن شهرت باشد. داور باید توانایی درک و رسیدگی به مسائل خانوادگی را داشته و از قدرت تشخیص و حل مسئله برخوردار باشد. همچنین، ضروری است که داور بی طرفی کامل خود را حفظ کرده و به دور از هرگونه غرض ورزی، صرفاً به مصلحت زوجین و خانواده فکر کند.

داوران انتخابی زوجین و اولویت ها

قانون اولویت را به انتخاب داور توسط خود زوجین می دهد. هر یک از زوجین مکلف است ظرف یک هفته از تاریخ ابلاغ قرار داوری، یک نفر از خویشاوندان خود (ترجیحاً پدر، مادر، برادر یا خواهر) که متأهل و مسلمان باشد و حداقل سی سال تمام شمسی داشته باشد، را به عنوان داور به دادگاه معرفی کند. انتخاب خویشاوندان بدین دلیل است که آن ها معمولاً شناخت بهتری از زندگی زوجین و ریشه های اختلاف دارند و ممکن است در ترغیب آن ها به صلح و سازش موفق تر عمل کنند. در صورت عدم وجود خویشاوند با شرایط مذکور، یا عدم تمایل زوجین به معرفی، می توانند از افراد متخصص یا مورد وثوق خارج از خانواده نیز استفاده کنند.

داوران انتخابی دادگاه در صورت عدم معرفی طرفین

در صورتی که هر یک از زوجین یا هر دو، داور خود را در مهلت مقرر معرفی نکنند، یا داوران معرفی شده فاقد شرایط قانونی باشند، دادگاه راساً اقدام به انتخاب داور می کند. دادگاه معمولاً از میان لیست افراد متخصص، معتمد و باتجربه (مانند حقوقدانان، مشاوران خانواده، روحانیون آگاه به مسائل خانواده) که صلاحیت داوری را دارند، داور یا داورانی را انتخاب و معرفی می نماید. این داوران نیز باید شرایط عمومی و خاص مندرج در قانون را داشته باشند و پس از ابلاغ، مکلف به قبول و انجام داوری هستند.

نقش وکیل به عنوان داور

اگرچه وکلای دادگستری می توانند به عنوان افراد متخصص و آگاه به مسائل حقوقی نقش داور را ایفا کنند، اما این موضوع در مورد پرونده طلاق نیازمند توجه ویژه است. در برخی موارد، وکلا می توانند به عنوان داور انتخابی طرفین یا دادگاه، وظیفه داوری را بر عهده بگیرند. با این حال، باید توجه داشت که وظیفه اصلی داور تلاش برای صلح و سازش است، نه صرفاً ارائه راهکارهای حقوقی برای جدایی. بنابراین، وکیلی که به عنوان داور انتخاب می شود، باید از توانایی بالایی در میانجی گری و ایجاد تفاهم برخوردار باشد و صرفاً به دانش حقوقی خود اکتفا نکند. نقش وکیل در این فرآیند، بیش از آنکه نمایندگی قانونی باشد، میانجی گری و تلاش برای حل اختلافات است.

وظایف و مسئولیت های داور در فرآیند طلاق

داور در پرونده طلاق، مسئولیت های خطیری بر عهده دارد که فراتر از یک میانجی ساده است. این وظایف به دقت در قانون پیش بینی شده اند تا اطمینان حاصل شود که هدف اصلی داوری، یعنی صلح و سازش یا حداقل روشن شدن دلایل عدم سازش، به بهترین نحو محقق شود.

1. برگزاری جلسات جداگانه و مشترک با زوجین: داور ابتدا باید با هر یک از زوجین به صورت جداگانه جلسه بگذارد تا نظرات، خواسته ها و دلایل آن ها را بشنود و درک کاملی از ریشه های اختلاف پیدا کند. پس از آن، در صورت لزوم و فراهم بودن شرایط، جلسات مشترک برگزار می کند تا زوجین بتوانند در حضور داور، مسائل را مطرح و برای حل آن ها گفتگو کنند.
2. تلاش برای اصلاح ذات البین و ایجاد صلح و سازش: اصلی ترین وظیفه داور، تلاش بی وقفه برای ایجاد صلح و سازش بین زوجین است. داور باید با ارائه مشاوره، تذکر نکات اخلاقی و شرعی، و پیشنهاد راه حل های عملی، زوجین را به ادامه زندگی مشترک ترغیب کند. این تلاش باید بر پایه دلسوزی و خیرخواهی صورت پذیرد.
3. بررسی دقیق علل اختلاف و ریشه یابی مشکلات: داور باید با طرح سوالات مناسب و شنیدن دقیق اظهارات طرفین، به ریشه یابی علل اصلی اختلاف بپردازد. تنها با شناخت عمیق این علل است که می توان راهکارهای مؤثر برای حل مشکل ارائه داد یا حداقل درک صحیحی از عدم امکان سازش به دست آورد.
4. تهیه گزارش کتبی و ارائه نظریه داوری به دادگاه: پس از انجام کلیه اقدامات لازم، داور مکلف است گزارشی کتبی و مستدل از اقدامات خود، جلسات برگزار شده، تلاش ها برای صلح و سازش، و دلایل عدم توفیق (در صورت عدم سازش) تهیه کرده و به دادگاه ارائه دهد. این گزارش باید شامل نظریه نهایی داور در خصوص امکان یا عدم امکان ادامه زندگی مشترک باشد.
5. رعایت امانت و بی طرفی: داور باید در طول فرآیند داوری، امانت دار اطلاعات و اسرار زوجین باشد و کاملاً بی طرفانه عمل کند. هیچ یک از داوران نباید به نفع یکی از طرفین عمل کرده یا تحت تأثیر احساسات و روابط خویشاوندی قرار گیرد. بی طرفی داور، رکن اصلی اعتبار نظریه داوری است.

ساختار کلی یک متن داوری استاندارد (بخش به بخش)

تنظیم یک متن داوری برای طلاق، نیازمند رعایت یک ساختار استاندارد و قانونی است تا دادگاه بتواند به راحتی به اطلاعات لازم دسترسی پیدا کند و بر اساس آن تصمیم بگیرد. هر نظریه داوری باید شامل بخش های مشخصی باشد که در ادامه به تفصیل به آن ها پرداخته می شود.

سرفصل ها، مشخصات پرونده، طرفین و داور

هر متن داوری باید با سرفصل های رسمی آغاز شود. در ابتدا، عبارت بسمه تعالی درج می شود. سپس، مخاطب نامه که معمولاً ریاست محترم شعبه… دادگاه خانواده… است، ذکر می گردد. در ادامه، باید مشخصات کامل پرونده شامل کلاسه پرونده و شماره بایگانی قید شود تا ارتباط گزارش با پرونده مشخص باشد. پس از آن، مشخصات طرفین دعوا یعنی زوج و زوجه (نام و نام خانوادگی، شماره ملی) و همچنین مشخصات کامل داور (نام و نام خانوادگی، شماره ملی، نشانی و شماره تماس) به دقت وارد می شود. این اطلاعات برای شناسایی دقیق پرونده و افراد ذی ربط ضروری است.

مقدمه و شرح اقدامات داور

بخش مقدمه متن داوری با اعلام پذیرش داوری توسط نگارنده و اشاره به ارجاع پرونده از سوی دادگاه آغاز می شود. در این قسمت، داور بیان می کند که بر اساس قرار صادره از سوی دادگاه محترم، مسئولیت داوری را پذیرفته است. سپس، به شرح اقدامات انجام شده می پردازد که شامل تعداد و تاریخ جلسات برگزار شده با زوجین (هم جداگانه و هم مشترک) و تلاش های صورت گرفته برای ایجاد صلح و سازش و گفت وگو با طرفین است. این بخش باید به صورت خلاصه و دقیق، نمایانگر کوشش های داور برای حل مشکل باشد.

خلاصه وضعیت و علل عدم سازش

در این بخش، داور به صورت مختصر و بدون ورود به جزئیات خصوصی و محرمانه، به خلاصه وضعیت زندگی زوجین و علل اصلی عدم امکان سازش اشاره می کند. این قسمت باید با رعایت اختصار و با لحنی بی طرفانه نوشته شود و از ذکر جزئیاتی که باعث هتک حیثیت یا افشای اسرار زندگی زناشویی می شود، پرهیز گردد. داور باید دلایل اصلی درخواست طلاق از سوی هر یک از زوجین و عدم امکان ادامه زندگی مشترک را به صورت کلی بیان کند، مثلاً «عدم تفاهم، سوءرفتار، اعتیاد، عدم تمکین» و مواردی از این دست.

نظریه نهایی داور، پیشنهادات و نتیجه گیری

نظریه نهایی داور، بخش اصلی متن داوری است که در آن، داور به صورت صریح و شفاف نظر خود را در خصوص امکان یا عدم امکان سازش بین زوجین اعلام می کند. اگر داور به این نتیجه برسد که صلح و سازش امکان پذیر نیست، این موضوع را به روشنی ذکر می کند. در صورتی که در طول فرآیند داوری، توافقاتی بین زوجین حاصل شده باشد (مثلاً در مورد مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و ملاقات آن ها)، داور می تواند این پیشنهادات و توافقات را در گزارش خود ذکر کند تا دادگاه از آن ها مطلع شود. در نهایت، با یک نتیجه گیری کلی و درخواست صدور دستور مقتضی از دادگاه، متن داوری به پایان می رسد. این بخش با امضا و تاریخ داور مهر و موم می شود.

راهنمای گام به گام نگارش متن داوری برای طلاق (نکات کلیدی)

نگارش یک متن داوری برای طلاق، نیازمند دقت و رعایت اصول خاصی است تا هم از نظر حقوقی صحیح باشد و هم به درستی مقصود داور را به دادگاه منتقل کند. در ادامه، به نکات کلیدی این فرآیند می پردازیم:

1. اهمیت صراحت و وضوح در نگارش: متن باید کاملاً واضح و بدون ابهام باشد. از جملات کوتاه و صریح استفاده کنید و از به کار بردن عبارات پیچیده یا دوپهلو بپرهیزید. دادگاه باید بتواند با یک بار مطالعه، به درستی منظور شما را درک کند.
2. پرهیز از بیان جزئیات محرمانه و غیرضروری: همانطور که قبلاً اشاره شد، داور باید امانت دار اسرار زوجین باشد. بنابراین، در متن داوری تنها به موارد کلی و مرتبط با ریشه های عدم سازش اشاره کنید و از ذکر جزئیات خصوصی، توهین آمیز یا بی ربط خودداری نمایید. هدف، کمک به دادگاه در تصمیم گیری است، نه افشای اسرار.
3. تمرکز بر عدم امکان سازش (در صورت لزوم): اگر تلاش های شما برای صلح و سازش به نتیجه نرسیده است، باید به وضوح و با استدلال منطقی به این موضوع اشاره کنید که چرا ادامه زندگی مشترک مقدور نیست. دلایل را بدون جانب داری و به صورت واقع بینانه بیان کنید.
4. استفاده از زبان رسمی و حقوقی: متن داوری یک سند رسمی قضایی است، بنابراین باید از زبان رسمی و حقوقی استفاده شود. از به کار بردن اصطلاحات عامیانه یا غیررسمی خودداری کنید.
5. رعایت ادب و احترام: حتی در صورت وجود اختلافات شدید بین زوجین، داور باید در نگارش نظریه داوری، ادب و احترام را نسبت به هر دو طرف و مقام قضایی رعایت کند.
6. اشتباهات رایج در نگارش و نحوه اجتناب از آن ها:
   • جانب داری: یکی از اشتباهات بزرگ، جانبداری از یکی از طرفین است. داور باید کاملاً بی طرف باشد.
   • عدم استدلال کافی: تنها گفتن اینکه سازش نشد کافی نیست؛ باید به صورت خلاصه دلایل عدم سازش را بیان کرد.
   • کوتاهی یا اطاله کلام بیش از حد: متن نباید آنقدر کوتاه باشد که اطلاعات کافی ندهد و نه آنقدر طولانی که خواننده را خسته کند.
   • عدم ذکر اقدامات داور: باید به وضوح بیان کنید که چه اقداماتی برای صلح و سازش انجام داده اید.
   • عدم ذکر مشخصات کامل: هرگونه نقص در درج مشخصات پرونده، طرفین و داور می تواند منجر به طولانی شدن روند شود.

جامع ترین نمونه های متن داوری برای طلاق در سناریوهای مختلف

در این بخش، به منظور ارائه درکی عملی و کاربردی، جامع ترین نمونه های متن داوری برای طلاق را در سناریوهای مختلف بررسی می کنیم. این نمونه ها می توانند راهنمای مناسبی برای داوران و زوجین درگیر پرونده طلاق باشند.

نمونه 1: متن داوری طلاق به درخواست زوجه (عسر و حرج)

زمانی که زوجه به دلیل عسر و حرج (سختی و مشقت غیرقابل تحمل) درخواست طلاق می دهد، نظریه داوری باید به صورت شفاف به این موضوع و دلایل آن اشاره کند. در این نوع داوری، داور زوجه نقش پررنگ تری در توضیح وضعیت موکل خود دارد.

نمونه 1.1: نظریه داوری زوجه با تاکید بر اعتیاد زوج و بذل مهریه

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده … تهران

با سلام و احترام

احتراماً عطف به پرونده کلاسه …. مطروحه در آن شعبه محترم به خواسته طلاق و ارجاع امر به داوری، اینجانب [نام و نام خانوادگی داور]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، نشانی [آدرس کامل] و شماره تماس [شماره تماس]، ضمن اعلام قبولی خود به عنوان داور زوجه، به استحضار عالی می رساند:

طبق دستور ریاست محترم، در جلسات متعدد با زوجه به نام [نام زوجه]، فرزند [نام پدر زوجه]، سعی در رفع اختلاف و اصلاح ذات البین نمودم، لیکن زوجه به علت عسر و حرج شدید ناشی از اعتیاد مستمر و ترک ناپذیر زوج به نام [نام زوج] به مواد مخدر (یا الکل)، حاضر به اصلاح و سازش نشد. زوجه اقرار نمود که به دلیل شرایط وخیم زندگی و آسیب های روحی و جسمی ناشی از اعتیاد زوج، امکان ادامه زندگی مشترک را ندارد. لذا زوجه با بذل کل مهریه خود به تعداد [تعداد] سکه بهار آزادی و سایر حقوق مالی و شرعی خویش (شامل نفقه و اجرت المثل)، در قبال طلاق و صرفاً به علت عسر و حرج وارده، از ادامه زندگی مشترک منصرف گردید. فرزند مشترک با نام [نام فرزند]، متولد [تاریخ تولد]، هم اکنون با زوجه زندگی می کند و از طریق ایشان تأمین معاش می شود، چرا که زوج به دلیل اعتیاد، توانایی نگهداری و تأمین فرزند را ندارد.

علیهذا، چون صلح و سازش میان زوجین و بازگشت به منزل مقدور نمی باشد و ادامه زندگی مشترک موجب حرج شدید برای زوجه و فرزند مشترکشان می گردد، لذا با رعایت انصاف و عدالت و در نظر گرفتن مصلحت زوجه و فرزند مشترکشان، نظر به عدم امکان ادامه زندگی مشترک زوجین دارم و با تقدیم نظریه خود، صدور هرگونه دستور و اقدام مقتضی مورد استدعا می باشد.

با تشکر و احترام

[امضای داور]

تاریخ: [تاریخ]

نمونه 1.2: نظریه داوری زوجه با تاکید بر سوءرفتار و عدم تامین نیازهای زوجه

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده … تهران

با سلام و احترام

احتراماً پیرو پرونده کلاسه …. مطروحه در آن شعبه محترم به خواسته طلاق از طرف زوجه، اینجانب [نام و نام خانوادگی داور]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، نشانی [آدرس کامل] و شماره تماس [شماره تماس]، ضمن پذیرش مسئولیت داوری زوجه، به استحضار عالی می رساند:

اینجانب در راستای تکلیف قانونی و شرعی، جلسات متعددی با زوجه به نام [نام زوجه] و در صورت امکان با زوج به نام [نام زوج] برگزار نموده و تلاش وافری برای اصلاح ذات البین و ایجاد صلح و سازش به عمل آوردم. اما با توجه به اظهارات زوجه و بررسی های صورت گرفته، به نظر می رسد به دلیل سوءرفتارهای مکرر زوج (مانند ضرب و جرح، فحاشی، بدرفتاری های عاطفی) و عدم ایفای وظایای زناشویی از جمله عدم تأمین نفقه و نیازهای اساسی زندگی زوجه، ادامه زندگی مشترک برای زوجه در وضعیت عسر و حرج غیرقابل تحمل قرار گرفته است.

زوجه به صراحت اعلام داشت که تمامی راهکارها برای حل مشکلات را به کار گرفته، اما سوءرفتارهای زوج و عدم التزام ایشان به زندگی مشترک و تعهدات قانونی و شرعی، امکان ادامه زندگی را از او سلب کرده است. به این ترتیب، هیچ امیدی به اصلاح رفتار زوج و بازگشت به زندگی آرام و باثبات وجود ندارد.

لذا، با عنایت به عدم امکان سازش و با در نظر گرفتن مصلحت زوجه که در شرایط حرج قرار دارد، نظر به عدم امکان ادامه زندگی مشترک زوجین دارم. خواهشمند است دستور مقتضی صادر فرمایید.

با تشکر و احترام

[امضای داور]

تاریخ: [تاریخ]

نمونه 2: متن داوری طلاق به درخواست زوج

گاهی اوقات، درخواست طلاق از سوی زوج مطرح می شود که در این صورت نیز ارجاع به داوری ضروری است. داور زوج در این موارد، تلاش می کند دلایل زوج را برای دادگاه تشریح کند.

نمونه 2.1: نظریه داوری زوج با تاکید بر عدم تمکین و ناشزه بودن زوجه

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه … مجتمع قضائی خانواده … تهران

با سلام و احترام

احتراماً پیرو پرونده کلاسه …. مطروحه در آن شعبه محترم به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش از طرف زوج و ارجاع امر به داوری، اینجانب [نام و نام خانوادگی داور]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، نشانی [آدرس کامل] و شماره تماس [شماره تماس]، ضمن اعلام قبولی مسئولیت داوری از طرف زوج، به استحضار عالی می رساند:

پس از ابلاغ قرار داوری، در جلسات متعدد با زوج به نام [نام زوج] و در صورت امکان با زوجه به نام [نام زوجه]، سعی وافر در رفع اختلاف و اصلاح ذات البین نمودم. اما با بررسی اظهارات زوج و مستندات ارائه شده، از آنجایی که زوجه حدود [مدت زمان] است که منزل مشترک را ترک کرده و بدون عذر موجه قانونی و شرعی، از تمکین خاص و عام خودداری می نماید و علی رغم تلاش های زوج و میانجیگری ها برای بازگشت به زندگی مشترک، زوجه همچنان بر عدم تمکین اصرار دارد، حرمت ها شکسته شده و ادامه بلاتکلیفی نیز به مصلحت هیچ یک از طرفین نمی باشد. اختلافات پیش آمده عمیق بوده و هیچ گونه تفاهم و صلاحی در ادامه زندگی مشترک آنها نمی بینم.

علیهذا، چون صلح و سازش میان زوجین و بازگشت زوجه به منزل به هیچ وجه مقدور نمی باشد و ادامه زندگی مشترک موجب حرج بیشتر برای زوج می گردد، لذا با رعایت انصاف و عدالت و در نظر گرفتن مصلحت زوجین و حفظ بیشتر حیثیت خانوادگی و اجتماعی، نظر به عدم امکان ادامه زندگی مشترک زوجین دارم. با تقدیم نظریه خود، صدور هرگونه دستور و اقدام مقتضی مورد استدعا می باشد.

با تشکر و احترام

[امضای داور]

تاریخ: [تاریخ]

نمونه 2.2: نظریه داوری زوج با تاکید بر عدم تفاهم و مشکلات غیرقابل حل

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده … تهران

با سلام و احترام

احتراماً عطف به پرونده کلاسه …. به خواسته طلاق از سوی زوج و ارجاع امر به داوری، اینجانب [نام و نام خانوادگی داور]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، نشانی [آدرس کامل] و شماره تماس [شماره تماس]، به عنوان داور زوج، نظریه خود را به شرح ذیل تقدیم می دارم:

پس از قبول مسئولیت داوری، چندین جلسه با زوج به نام [نام زوج] و زوجه به نام [نام زوجه] به صورت جداگانه و مشترک برگزار شد. هدف اصلی این جلسات، بررسی ریشه های اختلافات و تلاش برای ایجاد صلح و سازش بود. متاسفانه، با وجود تلاش های فراوان اینجانب، مشخص گردید که زوجین به دلیل عدم تفاهم ریشه ای در مسائل مختلف زندگی (مانند تربیت فرزندان، مسائل مالی، نحوه اداره زندگی و ارتباط با خانواده ها)، به بن بست رسیده اند. هر دو طرف، ادامه زندگی مشترک را برای خود و فرزندانشان (در صورت وجود) مضر می دانند و بر جدایی اصرار دارند. اختلافات آنها به حدی عمیق است که هرگونه امید به سازش را از بین برده است.

هیچ یک از زوجین حاضر به گذشت یا تغییر اساسی در دیدگاه ها و رفتارهای خود برای ادامه زندگی مشترک نیستند و هر دو بر این باورند که تنها راه حل، جدایی است. ادامه این زندگی، جز افزایش تنش و آسیب های روحی، نتیجه ای نخواهد داشت.

بنابراین، با در نظر گرفتن تمامی جهات و مصلحت زوجین و فرزندان (در صورت وجود)، نظر اینجانب بر عدم امکان ادامه زندگی مشترک و عدم حصول سازش می باشد.

با تشکر و احترام

[امضای داور]

تاریخ: [تاریخ]

نمونه 3: متن داوری طلاق توافقی

در طلاق توافقی، شرایط داوری کمی متفاوت است. طبق ماده 27 قانون حمایت خانواده، در طلاق توافقی دادگاه الزام به ارجاع پرونده به داوری ندارد و این امر به طور معمول در دادگاه انجام نمی شود. با این حال، مراجعه به مراکز مشاوره خانواده الزامی است. در عمل، حتی در طلاق توافقی، برخی دادگاه ها ممکن است به داوری ارجاع دهند یا گزارش داور تنها تأییدکننده توافقات قبلی زوجین و عدم اصرار بر ادامه زندگی باشد.

نمونه 3.1: گزارش داور با محوریت توافقات زوجین و تایید عدم اصرار بر ادامه زندگی

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده … تهران

با سلام و احترام

احتراماً عطف به پرونده کلاسه …. مطروحه در آن شعبه محترم به خواسته طلاق توافقی، اینجانب [نام و نام خانوادگی داور]، فرزند [نام پدر]، به شماره ملی [شماره ملی]، نشانی [آدرس کامل] و شماره تماس [شماره تماس]، ضمن اعلام قبولی مسئولیت داوری، به استحضار عالی می رساند:

به موجب قرار داوری صادره، جلسات متعددی با زوج به نام [نام زوج] و زوجه به نام [نام زوجه] برگزار شد. هدف از این جلسات، بررسی عمیق دلایل جدایی و تلاش برای رسیدن به صلح و سازش بود. با وجود تلاش های اینجانب، هر دو طرف به صورت قاطع و مصرانه بر جدایی تأکید داشتند و به هیچ وجه حاضر به ادامه زندگی مشترک نبودند.

زوجین در حضور اینجانب و پیش از آن، تمامی توافقات لازم در خصوص مهریه (بذل/مصالحه/دریافت [میزان] سکه)، نفقه (گذشته و آینده)، جهیزیه، حضانت فرزندان (نام فرزندان، [سن] ساله، به عهده [زوج/زوجه]) و ملاقات فرزندان ([جزئیات توافق]) را به صورت مکتوب و شفاهی اعلام و بر آن صحه گذاشتند. هر دو طرف از تصمیمی که گرفته اند آگاه بوده و با رضایت کامل به طلاق توافقی رضایت داده اند.

لذا، با توجه به اصرار زوجین بر جدایی و حصول توافق کامل در کلیه امور مرتبط با طلاق، نظر اینجانب بر عدم امکان ادامه زندگی مشترک و تأیید توافقات حاصله می باشد. خواهشمند است دستور مقتضی صادر فرمایید.

با تشکر و احترام

[امضای داور]

تاریخ: [تاریخ]

نمونه 4: متن داوری مشترک (زمانی که هر دو داور به نتیجه واحد رسیده اند)

در بسیاری از موارد، دو داور منتخب زوجین پس از بررسی و مشورت، به یک نظر واحد می رسند و نظریه داوری مشترک صادر می کنند. این نوع نظریه، اعتبار بالایی نزد دادگاه دارد.

نمونه 4.1: نمونه نظریه داوری مشترک

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده … تهران

با سلام و احترام

احتراماً پیرو پرونده کلاسه …. مطروحه در آن شعبه محترم به خواسته طلاق و ارجاع امر به داوری، اینجانبان [نام و نام خانوادگی داور اول] به شماره ملی [شماره ملی داور اول] (داور زوج) و [نام و نام خانوادگی داور دوم] به شماره ملی [شماره ملی داور دوم] (داور زوجه)، پس از وصول و قبول امر داوری، نظریه مشترک خود را به شرح ذیل تقدیم می داریم:

پس از برگزاری جلسات متعدد با زوج به نام [نام زوج] و زوجه به نام [نام زوجه]، و تلاش های وافر برای اصلاح ذات البین و ایجاد صلح و سازش، متاسفانه هیچ گونه تفاهم و راهکاری برای ادامه زندگی مشترک حاصل نگردید. با بررسی دقیق علل اختلافات و اظهارات هر دو طرف، روشن گردید که اختلافات زوجین ریشه دار و عمیق بوده و هیچ یک از طرفین، حاضر به ادامه زندگی مشترک و یا سازش بر سر مسائل موجود نمی باشند. هر دو طرف به صراحت و با اصرار بر جدایی تأکید دارند.

از آنجایی که حرمت ها شکسته شده و اعتماد میان زوجین از بین رفته است و ادامه زندگی مشترک جز آسیب های روحی و روانی برای هر دو طرف و فرزندان (در صورت وجود) نتیجه ای نخواهد داشت، ما به عنوان داوران پرونده به این نتیجه رسیدیم که صلح و سازش میان زوجین مقدور نبوده و امکان ادامه زندگی مشترک وجود ندارد.

علیهذا، با رعایت انصاف و عدالت و در نظر گرفتن مصلحت طرفین و حفظ حیثیت خانوادگی و اجتماعی، نظر بر عدم امکان ادامه زندگی مشترک زوجین داریم. با تقدیم نظریه مشترک خود، صدور هرگونه دستور و اقدام مقتضی مورد استدعا می باشد.

با تشکر و احترام

[امضای داور اول] [امضای داور دوم]

تاریخ: [تاریخ]

نمونه 5: متن داوری در صورت عدم دستیابی به سازش و اختلاف نظر داوران

گاهی اوقات، داوران نمی توانند به یک نتیجه واحد برسند و ممکن است هر داور، نظریه داوری جداگانه ارائه دهد. در این حالت، هر داور باید گزارش خود را به دادگاه تقدیم کند و دادگاه با بررسی هر دو نظریه، تصمیم مقتضی را اتخاذ می نماید. در اینجا، داور باید به وضوح اعلام کند که داور دیگر به چه نظری رسیده است یا به صورت مستقل گزارش خود را ارائه دهد.

نمونه 5.1: نحوه گزارش دو نظریه متفاوت (ارائه یک نظریه مستقل)

بسمه تعالی

ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده … تهران

با سلام و احترام

احتراماً عطف به پرونده کلاسه …. مطروحه در آن شعبه محترم به خواسته طلاق و ارجاع امر به داوری، اینجانب [نام و نام خانوادگی داور] به شماره ملی [شماره ملی داور]، به عنوان داور زوج (یا زوجه)، نظریه خود را به شرح ذیل تقدیم می دارم:

پس از ابلاغ قرار داوری، در چندین جلسه با زوج به نام [نام زوج] و زوجه به نام [نام زوجه]، و نیز جلسات مشترک با داور دیگر به نام [نام داور دیگر]، سعی در اصلاح ذات البین و ایجاد صلح و سازش نمودم. با وجود تلاش های فراوان، متاسفانه هیچ راهکار عملی برای ادامه زندگی مشترک یافت نشد. اظهارات هر دو طرف حاکی از اختلافات عمیق و غیرقابل حل است که امکان سازش را از بین برده است.

به عقیده اینجانب، با توجه به مجموعه شرایط موجود، از بین رفتن اعتماد متقابل، و اصرار طرفین بر جدایی، ادامه زندگی مشترک به هیچ وجه میسر نمی باشد و تنها منجر به افزایش آسیب های روحی برای زوجین و فرزندان (در صورت وجود) خواهد شد. لذا اینجانب با در نظر گرفتن تمامی جهات و مصلحت زوجین، نظر به عدم امکان ادامه زندگی مشترک و عدم حصول سازش دارم.

لازم به ذکر است که داور دیگر، جناب/سرکار خانم [نام داور دیگر]، نظریه [خلاصه نظریه داور دیگر، مثلاً امکان صلح و سازش با شروط خاص یا عدم سازش با دلایل متفاوت] را ارائه نموده است. اما اینجانب بر اساس بررسی های خود، معتقدم که امکان سازش وجود ندارد.

با تقدیم این نظریه، صدور هرگونه دستور و اقدام مقتضی مورد استدعا می باشد.

با تشکر و احترام

[امضای داور]

تاریخ: [تاریخ]

سوالات متداول در مورد داوری طلاق

آیا نظریه داور برای دادگاه الزام آور است؟

خیر، نظریه داور برای دادگاه الزام آور نیست. نظریه داور به عنوان یک گزارش کارشناسی و مشورتی به دادگاه ارائه می شود و دادگاه پس از بررسی این نظریه و سایر دلایل و مدارک پرونده، تصمیم نهایی را اتخاذ می کند. با این حال، نظریه داور دارای اهمیت زیادی است و می تواند تأثیر قابل توجهی بر رأی دادگاه داشته باشد، به ویژه اگر هر دو داور بر عدم سازش یا سازش با شروط خاصی توافق داشته باشند.

مدت زمان قانونی برای ارائه نظریه داوری چقدر است؟

معمولاً، دادگاه در قرار ارجاع امر به داوری، مهلتی را برای ارائه نظریه داوری تعیین می کند که این مهلت اغلب یک ماه است. داوران مکلفند در این مدت، تلاش های خود را برای صلح و سازش انجام داده و نظریه کتبی خود را به دادگاه تقدیم کنند. در صورت نیاز و با ارائه دلایل موجه، داوران می توانند از دادگاه درخواست تمدید مهلت کنند.

اگر داوران نتوانند صلح و سازش برقرار کنند، چه می شود؟

اگر داوران پس از تلاش های فراوان، نتوانند صلح و سازش بین زوجین برقرار کنند، مکلفند این موضوع را به همراه دلایل عدم سازش، در نظریه داوری خود به دادگاه گزارش دهند. در این حالت، دادگاه بر اساس گزارش داوران، اظهارات زوجین و سایر ادله موجود در پرونده، به ادامه رسیدگی و صدور رأی مقتضی (گواهی عدم امکان سازش یا حکم طلاق) اقدام خواهد کرد.

هزینه داوری طلاق بر عهده کیست؟

معمولاً هزینه داوری طلاق بر عهده طرفین دعوا یعنی زوجین است و دادگاه میزان آن را تعیین و به نسبت مساوی بین آن ها تقسیم می کند. در برخی موارد و با توجه به وضعیت مالی طرفین، ممکن است دادگاه تصمیم دیگری اتخاذ کند یا یکی از طرفین را مسئول پرداخت تمام هزینه داوری بداند.

فرق نظریه داوری و لایحه دفاعیه در طلاق چیست؟

نظریه داوری گزارشی است که توسط داور (که فردی بی طرف و منصوب دادگاه یا منتخب طرفین است) پس از تلاش برای صلح و سازش به دادگاه ارائه می شود و شامل شرح اقدامات و نظر داور درباره امکان یا عدم امکان ادامه زندگی است. اما لایحه دفاعیه، متنی است که توسط یکی از طرفین دعوا (زوج یا زوجه) یا وکیل آنها تهیه و به دادگاه تقدیم می شود. هدف لایحه دفاعیه، دفاع از حقوق و خواسته های موکل و ارائه دلایل و مستندات به نفع او است و جنبه جانبدارانه دارد، در حالی که نظریه داوری باید بی طرفانه باشد.

نتیجه گیری: اهمیت مشاوره حقوقی تخصصی در پرونده های طلاق

متن داوری برای طلاق، سندی حقوقی و حساس است که می تواند تأثیر به سزایی در روند پرونده و سرنوشت زوجین داشته باشد. از مفهوم و مبانی قانونی و شرعی داوری گرفته تا وظایف داوران و ساختار متن داوری، تمامی مراحل باید با دقت و آگاهی کامل انجام شود. هر بخش از این فرآیند، از انتخاب داور تا نگارش نظریه داوری نهایی، نیازمند درک عمیق از قوانین و همچنین ظرافت های انسانی و اجتماعی است.

با توجه به پیچیدگی های حقوقی و ظرافت های عاطفی پرونده های طلاق، بهره گیری از مشاوره حقوقی تخصصی و وکلای باتجربه در این زمینه، امری ضروری است. یک وکیل متخصص می تواند شما را در انتخاب داور مناسب، ارائه مستندات صحیح، و تنظیم متن داوری راهنمایی کند تا بهترین نتیجه ممکن برای شما حاصل شود. وکلا می توانند با اشراف به تمامی جزئیات قانونی و با در نظر گرفتن مصلحت شما، از حقوق و منافع تان در این فرآیند حساس دفاع کنند. بنابراین، برای اطمینان از صحت و درستی روند داوری و احقاق حقوق خود، توصیه می شود پیش از هر اقدامی، با وکلای مجرب در حوزه حقوق خانواده مشورت نمایید.