طلاق توافقی چگونه انجام میشود

طلاق توافقی یکی از روش های مسالمت آمیز جدایی است که در آن زوجین با رضایت کامل بر سر تمامی حقوق مالی و غیرمالی به تفاهم می رسند. این فرآیند با ثبت نام در سامانه تصمیم، شرکت در جلسات مشاوره اجباری، تنظیم توافق نامه، و ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی آغاز شده و با صدور گواهی عدم امکان سازش و ثبت نهایی در دفترخانه به سرانجام می رسد. آگاهی کامل از مراحل و شرایط قانونی، این مسیر را برای زوجین هموارتر می کند.

تصمیم به جدایی همواره یکی از دشوارترین مراحل زندگی است، اما در برخی شرایط، وقتی زوجین به این نتیجه می رسند که ادامه زندگی مشترک میسر نیست، انتخاب مسیری کم تنش تر و محترمانه تر می تواند به حفظ آرامش هر دو طرف و کاهش آسیب های احتمالی کمک کند. در نظام حقوقی ایران، «طلاق توافقی» راهکاری است که این امکان را فراهم می آورد. این نوع طلاق، برخلاف طلاق یک طرفه که معمولاً با کشمکش و دادرسی های طولانی همراه است، بر پایه تفاهم و رضایت متقابل زوجین بنا شده است.

این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و گام به گام، تمامی ابعاد طلاق توافقی را از تعریف و مبانی حقوقی آن گرفته تا شرایط، مدارک لازم، مراحل اجرایی (با یا بدون وکیل)، هزینه ها، و نکات حقوقی مرتبط با مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، اجرت المثل، و استرداد جهیزیه، به صورت دقیق و قابل فهم برای عموم تشریح می کند. هدف این است که زوجین با مطالعه این مطالب، با آگاهی کامل و بدون سردرگمی، بتوانند این فرآیند حقوقی را طی کنند و به فصلی جدید در زندگی خود قدم بگذارند.

طلاق توافقی چیست و چرا انتخاب می شود؟

طلاق توافقی راهی برای جدایی است که در آن زن و شوهر با میل و رضایت خود تصمیم به پایان دادن زندگی مشترک می گیرند و بر سر تمامی مسائل مربوط به جدایی، اعم از مالی و غیرمالی، به یک تفاهم جامع دست پیدا می کنند. این شیوه جدایی با هدف کاهش اختلافات و تنش ها طراحی شده و به زوجین امکان می دهد تا با حفظ احترام متقابل، مسیر جدایی را طی کنند.

تعریف جامع طلاق توافقی

طلاق توافقی به نوعی از طلاق گفته می شود که در آن، زوجین بدون نیاز به اثبات تقصیر یا دلیل خاصی برای جدایی، و صرفاً بر اساس رضایت و تفاهم متقابل، زندگی زناشویی خود را خاتمه می دهند. اصلی ترین ویژگی این نوع طلاق، آن است که هر دو طرف (زن و مرد) پیش از مراجعه به مراجع قضایی، بر سر کلیه مسائل مرتبط با زندگی مشترک پس از جدایی به توافق می رسند. این توافقات شامل موضوعاتی نظیر مهریه، نفقه زوجه، نفقه و حضانت فرزندان، ملاقات با آن ها، اجرت المثل ایام زندگی مشترک، و استرداد جهیزیه می شود.

مبنای این نوع طلاق، توافق کتبی است که جزئیات دقیق آن در یک توافق نامه طلاق ثبت می شود و پس از تأیید دادگاه، حکم طلاق بر اساس همان توافقات صادر می گردد. این روش به دلیل سرعت بیشتر و کاهش بار روانی ناشی از دادرسی های طولانی، اغلب از سوی زوجینی که تصمیم قطعی به جدایی گرفته اند و قادر به تفاهم هستند، انتخاب می شود.

مبانی حقوقی طلاق توافقی

طلاق توافقی در نظام حقوقی ایران ریشه در «قانون حمایت خانواده» مصوب سال ۱۳۹۱ دارد. این قانون، با تأکید بر حفظ کرامت انسانی و کاهش تنش های خانوادگی، راه را برای انجام طلاق بر اساس توافق زوجین هموار کرده است. ماده ۲۹ قانون حمایت خانواده، دادگاه را مکلف می کند تا قبل از صدور گواهی عدم امکان سازش، زوجین را به مراکز مشاوره خانواده ارجاع دهد. همچنین، توافقات زوجین در خصوص مسائل مالی و غیرمالی، در صورتی که با قوانین شرعی و حقوقی مغایرتی نداشته باشد، از سوی دادگاه مورد تأیید قرار گرفته و جنبه اجرایی پیدا می کند.

مبنای قانونی طلاق توافقی، بند ۱ ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی است که اشاره دارد «طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد، در مقابل مالی که به شوهر می دهد طلاق می گیرد» و بند ۲ همین ماده نیز طلاق «مبارات» را تعریف می کند که کراهت از هر دو طرف است. طلاق توافقی در عمل ترکیبی از این دو نوع طلاق است که زوجین با توافق، از یکدیگر جدا می شوند.

مزایای انتخاب طلاق توافقی

انتخاب طلاق توافقی در مقایسه با سایر روش های طلاق، مزایای قابل توجهی دارد که مهم ترین آن ها عبارتند از:

• صرفه جویی در زمان و هزینه: فرآیند طلاق توافقی معمولاً کوتاه تر و کم هزینه تر از طلاق یک طرفه است، زیرا نیازی به اثبات تقصیر و دادرسی های طولانی ندارد.
• حفظ احترام و کرامت زوجین: با توجه به اینکه جدایی بر پایه تفاهم صورت می گیرد، اختلافات و کشمکش ها به حداقل می رسد و زوجین می توانند با حفظ احترام متقابل از یکدیگر جدا شوند.
• کاهش آسیب روانی به فرزندان: در صورت وجود فرزند، جدایی با تفاهم و بدون درگیری های شدید والدین، آسیب های روانی کمتری به کودکان وارد می کند.
• انعطاف پذیری در توافقات: زوجین می توانند با توجه به شرایط خاص خود، بر سر مسائل مالی و حضانت فرزندان به توافقات منحصربه فردی دست یابند که ممکن است در طلاق یک طرفه امکان پذیر نباشد.

تفاوت طلاق توافقی با سایر انواع طلاق

برای درک بهتر طلاق توافقی، مقایسه آن با سایر انواع طلاق ضروری است. جدول زیر تفاوت های کلیدی را نشان می دهد:

ویژگی	طلاق توافقی	طلاق از طرف مرد	طلاق از طرف زن
رضایت طرفین	متقابل و کامل	فقط مرد	فقط زن (با اثبات دلیل)
نیاز به اثبات تقصیر	خیر	خیر (با پرداخت حقوق زن)	بله (اثبات عسر و حرج یا شروط عقد)
مدت زمان رسیدگی	کوتاه تر	متوسط	طولانی تر
هزینه های حقوقی	پایین تر	متوسط	بالاتر
بار روانی	پایین تر	متوسط	بالاتر
دخالت دادگاه در توافقات	تأیید توافقات زوجین	تعیین حقوق زن توسط دادگاه	تعیین حقوق زن توسط دادگاه

شرایط اساسی و پیش نیازهای طلاق توافقی

برای اینکه طلاق به صورت توافقی انجام شود، لازم است پیش نیازها و شرایط خاصی محقق شود. این شرایط اساس و بنیاد تفاهم زوجین را تشکیل می دهند و بدون آن ها، امکان ثبت و اجرای طلاق توافقی وجود نخواهد داشت. آگاهی از این پیش نیازها برای هر دو طرف ضروری است.

رضایت کامل و متقابل زوجین

مهم ترین و اساسی ترین شرط برای طلاق توافقی، وجود رضایت کامل و متقابل هر دو طرف (زن و مرد) برای جدایی است. این رضایت باید آزادانه و بدون هیچ گونه اکراه، اجبار یا تهدید حاصل شده باشد. زوجین باید واقعاً تمایل به پایان دادن به زندگی مشترک خود داشته باشند. در صورتی که هر یک از طرفین حتی در میانه راه، از تصمیم خود پشیمان شود یا در مورد یکی از بندهای توافقات تردید داشته باشد، روند طلاق توافقی متوقف شده و ممکن است به طلاق یک طرفه تبدیل شود. دادگاه نیز پیش از صدور گواهی عدم امکان سازش، از این رضایت اطمینان حاصل می کند و جلسات مشاوره اجباری نیز با همین هدف برگزار می شوند.

توافق بر تمامی مسائل مالی

یکی از ارکان اصلی طلاق توافقی، توافق جامع و کامل زوجین بر سر تمامی مسائل مالی است. این توافقات باید به وضوح در توافق نامه طلاق ذکر شوند:

• مهریه: زوجین باید در مورد تکلیف مهریه به توافق برسند. این توافق می تواند شامل بذل (بخشیدن) مهریه به طور کامل، بذل بخشی از آن، دریافت کامل مهریه به صورت نقد یا قسطی، یا انتقال مالی دیگر (مانند خودرو یا ملک) به جای مهریه باشد.
• نفقه (زوجه و فرزندان): تکلیف نفقه معوقه زن (در صورت وجود) و نفقه ایام عده باید مشخص شود. همچنین، اگر فرزندی وجود دارد، نحوه پرداخت نفقه فرزندان و مبلغ آن باید تعیین گردد.
• اجرت المثل ایام زوجیت: اجرت المثل، بهای کارهایی است که زن در طول زندگی مشترک، خارج از وظایف شرعی خود و به دستور شوهر انجام داده است. زوجین می توانند در مورد پرداخت یا عدم پرداخت آن توافق کنند.
• نصف اموال (تنصیف دارایی در صورت وجود شروط ضمن عقد): اگر در عقدنامه شرط تنصیف (تقسیم نصف دارایی مرد که پس از ازدواج حاصل شده باشد) وجود داشته باشد و طلاق از سوی مرد نباشد یا زن ناشزه نباشد، زوجین باید در مورد اجرای این شرط یا صرف نظر از آن به توافق برسند.
• جهیزیه (شرایط استرداد جهیزیه): نحوه استرداد جهیزیه، شامل اقلام، زمان و مکان آن، باید به طور دقیق در توافق نامه ذکر شود. وجود سیاهه جهیزیه یا فاکتور خرید، فرآیند را تسهیل می کند.

توافق بر مسائل غیرمالی (در صورت وجود فرزند)

وجود فرزند مشترک، مسائل غیرمالی مهمی را به طلاق توافقی اضافه می کند که زوجین باید بر سر آن ها به تفاهم برسند:

• حضانت فرزندان: والدین باید در مورد اینکه حضانت فرزند یا فرزندان پس از طلاق با کدام یک از آن ها خواهد بود، توافق کنند. در این توافق، مصلحت طفل ملاک اصلی تصمیم گیری است.
• ملاقات فرزندان: والدینی که حضانت فرزندان با آن ها نیست، حق ملاقات با فرزند خود را دارند. جزئیات این ملاقات، شامل ساعات، روزها، مکان و تعداد دفعات ملاقات، باید مشخص شود.
• نفقه فرزندان: اگرچه نفقه فرزندان از نظر قانونی بر عهده پدر است، اما زوجین می توانند در مورد مبلغ، نحوه پرداخت و سهم هر یک از والدین در تأمین نیازهای مالی فرزندان توافق کنند.

گواهی عدم بارداری و عده طلاق

یکی از الزامات قانونی برای ثبت طلاق، اطمینان از وضعیت بارداری زن و رعایت عده طلاق است:

• گواهی عدم بارداری: زن باید گواهی عدم بارداری را که توسط پزشک معتمد دادگاه یا پزشکی قانونی صادر می شود، ارائه دهد. این گواهی برای اطمینان از عدم بارداری و رعایت دقیق عده طلاق ضروری است. مگر اینکه زن یائسه باشد یا هنوز دوشیزه باشد.
• عده طلاق: زن پس از طلاق باید عده نگه دارد. مدت عده در طلاق رجعی (که طلاق توافقی از این نوع است) سه طهر (سه دوره پاکی بعد از عادت ماهانه) یا سه ماه در صورت عدم عادت ماهانه است. در طلاق بائن (که طلاق خلع و مبارات از انواع آن هستند)، نیازی به رعایت عده نیست مگر در صورت رجوع زن از بذل. در صورتی که زن باردار باشد، عده او تا زمان وضع حمل خواهد بود.
• شرایط طلاق توافقی برای خانم باردار: اگر زن باردار باشد، طلاق توافقی بلامانع است، اما عده طلاق او تا زمان وضع حمل خواهد بود. در این شرایط، تعیین تکلیف نفقه فرزند در دوران بارداری و پس از تولد، و همچنین حضانت، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
• گواهی باکره بودن خانم: در صورتی که زن دوشیزه باشد و باکره بودن او تأیید شود، نیازی به رعایت عده طلاق و ارائه گواهی عدم بارداری نیست. همچنین در این حالت، زن می تواند در صورت توافق، نام همسر سابق را از شناسنامه خود حذف کند و مهریه او نیز در صورت عدم رابطه زناشویی، نصف آنچه در عقدنامه تعیین شده، خواهد بود.

مراحل طلاق توافقی به صورت گام به گام (با یا بدون وکیل)

فرآیند طلاق توافقی، هرچند بر مبنای تفاهم است، اما دارای مراحل قانونی مشخصی است که باید به دقت طی شوند. آشنایی با این مراحل، چه با حضور وکیل و چه بدون آن، برای زوجین حیاتی است.

گام اول: حصول توافقات اولیه و تنظیم توافق نامه

اولین و شاید مهم ترین گام در طلاق توافقی، رسیدن به یک تفاهم کامل و جامع میان زوجین بر سر تمامی مسائل است. این تفاهمات باید به صورت کتبی در قالب یک «توافق نامه طلاق» تنظیم شوند. این توافق نامه سندی رسمی است که به دادگاه ارائه شده و مبنای صدور رأی قرار می گیرد.

• اهمیت توافق نامه کتبی و جامع: توافق نامه باید تمامی جزئیات مالی و غیرمالی را شامل شود و هیچ نکته ای را ناگفته نگذارد. هرگونه ابهام یا نقص در این مرحله می تواند منجر به بروز مشکلات بعدی و طولانی شدن فرآیند شود.
• نکات مهم در تنظیم توافق نامه: دقت در جزئیات مهریه (میزان بذل یا نحوه پرداخت)، نفقه (زوجه و فرزندان)، حضانت (مسئولیت، ساعات و نحوه ملاقات)، اجرت المثل، نحله، و استرداد جهیزیه بسیار مهم است. بهتر است این توافق نامه با کمک یک وکیل حقوقی تنظیم شود تا تمامی جنبه های قانونی آن پوشش داده شود.

تنظیم یک توافق نامه جامع و بدون ابهام، ستون اصلی طلاق توافقی است. هر چه این توافق نامه دقیق تر و کامل تر باشد، فرآیند دادرسی سریع تر و بدون چالش طی خواهد شد.

نمونه توافق نامه طلاق توافقی (فقط بخش های اصلی برای درک ساختار)

بسمه تعالی

توافق نامه طلاق توافقی

این توافق نامه در تاریخ [تاریخ تنظیم] فی مابین:
1.  خانم [نام و نام خانوادگی زوجه]، فرزند [نام پدر زوجه]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه زوجه]، کد ملی [کد ملی زوجه]، نشانی [نشانی زوجه].
2.  آقای [نام و نام خانوادگی زوج]، فرزند [نام پدر زوج]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه زوج]، کد ملی [کد ملی زوج]، نشانی [نشانی زوج].

که در ادامه "زوجه" و "زوج" نامیده می شوند، تنظیم و با رضایت کامل طرفین مورد توافق قرار گرفت.

مقدمه: نظر به اینکه زوجین در عقد دائم یکدیگر بوده و به دلیل عدم تفاهم اخلاقی و بروز اختلافات غیرقابل حل، تصمیم به جدایی و پایان دادن به زندگی مشترک خود به شیوه طلاق توافقی گرفته اند، لذا برای تعیین تکلیف حقوق و تعهدات متقابل، مفاد ذیل را به توافق رساندند:

ماده 1: مهریه
زوجه تعداد [عدد] سکه تمام بهار آزادی / مبلغ [مبلغ] ریال از کل مهریه خود به میزان [میزان کل مهریه] سکه تمام بهار آزادی را در قبال طلاق به زوج بذل نموده و زوج نیز قبول بذل می نماید. مابقی مهریه به صورت [نحوه پرداخت: نقدی در دفترخانه/ قسطی ماهانه مبلغ مشخص/ بخشش مابقی] پرداخت خواهد شد.

ماده 2: نفقه زوجه
2.1. نفقه ایام گذشته: زوجه اقرار می نماید که نفقه ایام گذشته خود را به طور کامل دریافت نموده و ادعایی در این خصوص ندارد. OR: زوج متعهد می گردد مبلغ [مبلغ] ریال بابت نفقه ایام گذشته زوجه پرداخت نماید.
2.2. نفقه ایام عده: زوج متعهد می گردد نفقه ایام عده زوجه را به طور کامل پرداخت نماید. OR: زوجه نفقه ایام عده خود را به زوج ابراء (می بخشد).

ماده 3: حضانت، ملاقات و نفقه فرزندان (در صورت وجود فرزند)
3.1. حضانت: حضانت فرزند/فرزندان مشترک به نام [نام فرزند/فرزندان] متولد [تاریخ تولد فرزند/فرزندان] تا سن قانونی/تا تاریخ [تاریخ مشخص] به عهده [پدر/مادر] می باشد.
3.2. ملاقات: والد [پدر/مادر] که حضانت فرزند/فرزندان با ایشان نیست، حق ملاقات با فرزند/فرزندان را به صورت [جزئیات: هر هفته/دو هفته یکبار، روزهای مشخص، ساعات مشخص، مکان مشخص] خواهد داشت.
3.3. نفقه فرزندان: زوج متعهد می گردد ماهانه مبلغ [مبلغ] ریال بابت نفقه فرزند/فرزندان مشترک به حساب [شماره حساب] واریز نماید. این مبلغ هر سال [درصد] درصد افزایش می یابد.

ماده 4: اجرت المثل ایام زوجیت و نحله
زوجه اقرار می نماید که اجرت المثل ایام زندگی مشترک و نحله خود را به طور کامل دریافت نموده و ادعایی در این خصوص ندارد. OR: زوج متعهد می گردد مبلغ [مبلغ] ریال بابت اجرت المثل/ نحله به زوجه پرداخت نماید.

ماده 5: جهیزیه
زوجه اقرار می نماید که کلیه جهیزیه خود را مسترد نموده و هیچ ادعایی در این خصوص ندارد. OR: زوج متعهد می گردد در تاریخ [تاریخ مشخص] کلیه جهیزیه زوجه را که بر اساس سیاهه پیوست/فاکتورهای موجود استرداد نماید.

ماده 6: سایر توافقات
کلیه هزینه های دادرسی و دفترخانه به صورت [نصف/ به عهده زوج/ به عهده زوجه] می باشد.

ماده 7: اسقاط حق رجوع
زوجین کلیه کافّه خیارات از جمله خیار غبن ولو به فاحشه ترین وجه ممکن را از خود ساقط نمودند.

این توافق نامه در [تعداد] نسخه متحدالمتن تنظیم و به امضای طرفین رسید.

امضاء زوجه           امضاء زوج           امضاء شهود

گام دوم: ثبت نام در سامانه تصمیم و مشاوره اجباری خانواده

پس از حصول توافق اولیه و تنظیم توافق نامه، زوجین باید در سامانه «تصمیم» (سامانه جامع مداخله در کاهش طلاق) ثبت نام کنند. این مرحله اجباری است و هدف آن تلاش برای صلح و سازش و آگاه سازی زوجین از عواقب طلاق است.

• نحوه ثبت نام در سامانه تصمیم: زوجین باید با مراجعه به وب سایت سامانه تصمیم (مسیر) قوه قضائیه، اطلاعات هویتی خود را وارد کرده و درخواست مشاوره ثبت کنند. پس از آن، یک مرکز مشاوره خانواده به آن ها معرفی می شود.
• تعداد جلسات مشاوره و هدف آن: حداقل ۵ جلسه مشاوره اجباری برگزار می شود. هدف این جلسات، بررسی ریشه های اختلاف، تلاش برای سازش و در صورت عدم امکان سازش، کمک به زوجین برای رسیدن به یک جدایی سالم تر است. مشاورین با ارائه راهکارها و ارزیابی شرایط روحی زوجین، در نهایت گواهی «عدم انصراف از طلاق» را صادر می کنند.
• اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق: در صورتی که جلسات مشاوره به صلح و سازش منجر نشود، مرکز مشاوره گواهی عدم انصراف از طلاق را صادر می کند. این گواهی برای مراحل بعدی و ارائه به دادگاه الزامی است.

گام سوم: ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

با در دست داشتن گواهی عدم انصراف از طلاق، زوجین (یا وکلای آن ها) باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق توافقی را ثبت کنند.

• مدارک لازم برای ثبت دادخواست:
  • اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه زوجین.
  • اصل سند ازدواج یا رونوشت آن.
  • توافق نامه طلاق کتبی و امضا شده توسط زوجین.
  • گواهی عدم انصراف از طلاق صادر شده از مرکز مشاوره.
  • وکالت نامه (در صورت حضور وکیل).
• نحوه پر کردن فرم دادخواست: فرم دادخواست باید به دقت و با ذکر تمامی جزئیات توافقات تکمیل شود. بخش «خواسته» معمولاً «صدور گواهی عدم امکان سازش جهت طلاق توافقی» قید می شود و «منضمات» شامل مدارک فوق الذکر است.

نمونه دادخواست طلاق توافقی (فقط بخش های اصلی برای درک ساختار)

بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه های خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

موضوع: دادخواست صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق توافقی)

خواهان: خانم [نام و نام خانوادگی زوجه]، فرزند [نام پدر زوجه]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه زوجه]، کد ملی [کد ملی زوجه]، نشانی [نشانی زوجه].
خوانده: آقای [نام و نام خانوادگی زوج]، فرزند [نام پدر زوج]، به شماره شناسنامه [شماره شناسنامه زوج]، کد ملی [کد ملی زوج]، نشانی [نشانی زوج].

دلایل و منضمات:
1.  کپی مصدق عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] دفترخانه شماره [شماره دفترخانه] [نام شهرستان].
2.  کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی زوجین.
3.  تصویر مصدق توافق نامه طلاق توافقی مورخ [تاریخ توافق نامه].
4.  گواهی عدم انصراف از طلاق شماره [شماره گواهی] مورخ [تاریخ گواهی] صادره از مرکز مشاوره [نام مرکز].
5.  وکالت نامه [در صورت وجود].

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار می رساند: اینجانبان خواهان و خوانده، به موجب عقدنامه پیوست از تاریخ [تاریخ عقد] در عقد نکاح دائم یکدیگر بوده ایم. حاصل این ازدواج [تعداد] فرزند به نام/نام های [نام فرزندان در صورت وجود] می باشد / فرزند مشترکی نداریم. با توجه به اختلافات پیش آمده و عدم تفاهم اخلاقی و بروز کدورت های شدید و غیرقابل رفع، طرفین تصمیم قطعی به پایان دادن به زندگی مشترک خود به شیوه طلاق توافقی گرفته اند.

ضمن شرکت در جلسات مشاوره خانواده و عدم امکان سازش، کلیه حقوق مالی و غیرمالی مربوط به طلاق، اعم از مهریه، نفقه زوجه، نفقه فرزندان، حضانت و ملاقات فرزندان، اجرت المثل ایام زوجیت و نحوه استرداد جهیزیه به شرح توافق نامه پیوست مورد تفاهم و رضایت کامل هر دو طرف قرار گرفته است.

لذا با عنایت به مراتب فوق و به استناد قانون حمایت خانواده و مواد قانونی مربوطه، از محضر محترم دادگاه، صدور گواهی عدم امکان سازش جهت اجرای صیغه طلاق توافقی، مورد استدعاست.

امضاء خواهان (زوجه)
امضاء خوانده (زوج)
یا وکیل/وکلای قانونی

گام چهارم: ارجاع پرونده به دادگاه خانواده و جلسات رسیدگی

پس از ثبت دادخواست، پرونده به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده شده و وقت رسیدگی تعیین می شود. در این مرحله، قاضی توافقات زوجین را بررسی می کند.

• حضور زوجین یا وکلای آن ها: زوجین یا وکلای قانونی آن ها باید در جلسه رسیدگی دادگاه حاضر شوند تا قاضی از رضایت آن ها و صحت توافقات اطمینان حاصل کند.
• بررسی توافقات توسط قاضی: قاضی محترم دادگاه، مفاد توافق نامه را بررسی می کند تا از عدم مغایرت آن با شرع و قانون و رعایت مصلحت فرزندان (در صورت وجود) اطمینان حاصل نماید.
• صدور گواهی عدم امکان سازش: در صورت تأیید توافقات و احراز رضایت طرفین، دادگاه «گواهی عدم امکان سازش» را صادر می کند. این گواهی به منزله اجازه دادگاه برای ثبت طلاق در دفترخانه است.

نمونه گواهی عدم امکان سازش (فقط بخش های اصلی برای درک ساختار)

بسمه تعالی
جمهوری اسلامی ایران
قوه قضائیه

گواهی عدم امکان سازش
دادنامه شماره: [شماره دادنامه]
تاریخ صدور: [تاریخ صدور]
شعبه: [نام و شماره شعبه دادگاه خانواده]
پرونده کلاسه: [شماره کلاسه پرونده]

خواهان: خانم [نام و نام خانوادگی زوجه]
خوانده: آقای [نام و نام خانوادگی زوج]

خواسته: صدور گواهی عدم امکان سازش (طلاق توافقی)

گردش کار:
در خصوص دادخواست تقدیمی خانم [نام زوجه] و آقای [نام زوج] به خواسته صدور گواهی عدم امکان سازش، دادگاه با بررسی محتویات پرونده، مدارک و مستندات ارائه شده (شامل عقدنامه، شناسنامه، توافق نامه طلاق و گواهی عدم انصراف از طلاق)، و پس از استماع اظهارات طرفین و احراز رضایت کامل و متقابل ایشان بر جدایی و همچنین توافق کامل بر کلیه حقوق مالی و غیرمالی مربوط به طلاق، شامل مهریه، نفقه زوجه، نفقه و حضانت فرزندان مشترک (به نام [نام فرزندان در صورت وجود] متولد [تاریخ تولد فرزندان])، اجرت المثل و نحوه استرداد جهیزیه که تمامی موارد به شرح توافق نامه پیوست دادخواست مورد تایید دادگاه می باشد، و با عنایت به عدم امکان سازش و صلح و سازش بین زوجین، دادگاه مستنداً به مواد قانونی مربوطه و با رعایت مصلحت فرزندان مشترک،

حکم به صدور گواهی عدم امکان سازش برای طلاق توافقی زوجین فوق الذکر صادر و اعلام می نماید.

مدت اعتبار این گواهی سه ماه از تاریخ ابلاغ نهایی است. زوجین می توانند ظرف این مدت با مراجعه به دفاتر رسمی ثبت طلاق، نسبت به اجرای صیغه طلاق و ثبت آن اقدام نمایند.

این رأی قطعی است.

رئیس شعبه [نام و شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]
[امضاء و مهر قاضی]

گام پنجم: مراجعه به دفترخانه ثبت طلاق

پس از دریافت گواهی عدم امکان سازش از دادگاه، زوجین باید ظرف مدت اعتبار این گواهی به یکی از دفاتر رسمی ثبت طلاق مراجعه کرده و طلاق را به ثبت برسانند.

• مدارک لازم برای دفترخانه:
  • اصل گواهی عدم امکان سازش.
  • اصل و کپی کارت ملی و شناسنامه زوجین.
  • اصل سند ازدواج.
  • گواهی عدم بارداری (در صورت لزوم).
  • دو نفر شاهد عادل.
• مدت زمان اعتبار گواهی عدم امکان سازش: این گواهی فقط برای مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ نهایی اعتبار دارد. اگر در این مدت طلاق به ثبت نرسد، گواهی باطل شده و زوجین باید مجدداً مراحل قضایی را طی کنند.
• جاری شدن صیغه طلاق و ثبت رسمی آن: در دفترخانه، صیغه طلاق با حضور زوجین (یا وکلای آن ها) و دو شاهد عادل جاری شده و سپس طلاق به صورت رسمی در شناسنامه ها و دفتر مربوطه ثبت می شود.

نکات کلیدی و سوالات پرتکرار در طلاق توافقی

علاوه بر مراحل قانونی، آگاهی از نکات کلیدی و پاسخ به سوالات رایج می تواند به زوجین در مسیر طلاق توافقی کمک شایانی کند. این بخش به بررسی جزئیات مهم و ابهامات متداول می پردازد.

مدت زمان طلاق توافقی

یکی از سؤالات پرتکرار، در مورد مدت زمان انجام طلاق توافقی است. این زمان بسته به عوامل مختلفی می تواند متغیر باشد:

• با وکیل و بدون وکیل: در صورت استفاده از وکیل طلاق توافقی، فرآیند معمولاً سریع تر پیش می رود، زیرا وکیل با مراحل قانونی آشنایی کامل دارد و حضور زوجین در بسیاری از جلسات ضروری نیست. با وکیل، طلاق ممکن است بین ۲۰ تا ۶۰ روز کاری به نتیجه برسد. بدون وکیل، به دلیل لزوم حضور زوجین در تمام مراحل (از جمله جلسات مشاوره و دادگاه) و عدم آشنایی با رویه های قضایی، این مدت می تواند به ۶ تا ۹ ماه یا بیشتر نیز برسد.
• میزان شلوغی دادگاه ها و مراکز مشاوره: زمان دریافت نوبت مشاوره و رسیدگی به پرونده در دادگاه ها نیز بر طول این مدت تأثیرگذار است.

هزینه طلاق توافقی

هزینه های طلاق توافقی شامل موارد مختلفی است که زوجین باید از آن ها آگاه باشند:

• هزینه های مشاوره خانواده: هزینه جلسات مشاوره در مراکز دولتی معمولاً کمتر است، اما در مراکز خصوصی ممکن است بالاتر باشد.
• هزینه دادرسی: شامل هزینه ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی است که مبلغی مصوب و ثابت دارد.
• هزینه وکیل: در صورت استفاده از وکیل، حق الوکاله وکیل نیز به هزینه ها اضافه می شود که بسته به تجربه وکیل و پیچیدگی پرونده متفاوت است.
• هزینه آزمایش عدم بارداری: این آزمایش در آزمایشگاه های معتبر یا پزشکی قانونی انجام می شود و دارای هزینه مشخصی است.
• هزینه دفترخانه ثبت طلاق: شامل هزینه های جاری شدن صیغه طلاق و ثبت آن در دفترخانه رسمی است.

زوجین می توانند در توافق نامه خود، نحوه تقسیم این هزینه ها را (به صورت نصف-نصف یا به عهده یکی از طرفین) مشخص کنند.

طلاق توافقی با وکیل و بدون وکیل

انتخاب بین انجام طلاق توافقی با وکیل یا بدون وکیل، بستگی به شرایط و ترجیحات زوجین دارد:

• مزایای استفاده از وکیل:
  • سرعت و دقت: وکیل با تمامی مراحل و نکات حقوقی آشناست و می تواند فرآیند را سریع تر و دقیق تر پیش ببرد.
  • عدم نیاز به حضور زوجین: در بسیاری از موارد، وکیل می تواند به جای زوجین در جلسات مشاوره و دادگاه حاضر شود و بار روانی حضور در این جلسات را از دوش آن ها بردارد.
  • تنظیم صحیح توافق نامه: وکیل می تواند یک توافق نامه جامع و محکم تنظیم کند که از بروز مشکلات آتی جلوگیری نماید.
• چالش های اقدام بدون وکیل:
  • لزوم حضور زوجین در تمامی مراحل.
  • عدم آشنایی با اصطلاحات و رویه های حقوقی که می تواند منجر به تأخیر یا اشتباه شود.
  • افزایش استرس و فشار روانی ناشی از درگیری مستقیم با فرآیند قانونی.

طلاق توافقی در دوران عقد

طلاق توافقی در دوران عقد (پیش از شروع زندگی مشترک) نیز امکان پذیر است و تفاوت های جزئی با طلاق پس از شروع زندگی مشترک دارد:

• مهریه: اگر زن دوشیزه باشد و رابطه زناشویی صورت نگرفته باشد، نصف مهریه تعیین شده در عقدنامه به او تعلق می گیرد.
• نفقه: نفقه در دوران عقد، در صورت عدم تمکین خاص زن، معمولاً به او تعلق نمی گیرد. اما توافق زوجین در این خصوص معتبر است.
• گواهی عدم بارداری و عده: در صورت دوشیزگی زن، نیازی به ارائه گواهی عدم بارداری و رعایت عده نیست.

طلاق توافقی برای ایرانیان خارج از کشور

ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز می توانند به صورت توافقی از یکدیگر جدا شوند. در این موارد، احوال شخصیه آن ها طبق قوانین ایران انجام می شود. دو راهکار اصلی برای این منظور وجود دارد:

• سامانه میخک: زوجین می توانند با مراجعه به سامانه «میخک» (سامانه مدیریت یکپارچه خدمات کنسولی وزارت امور خارجه)، درخواست وکالت نامه طلاق را ثبت و پس از احراز هویت در سفارت یا کنسولگری ایران در کشور محل اقامت خود، وکالت نامه را تأیید کنند. سپس وکیل آن ها در ایران می تواند مراحل طلاق را پیگیری نماید.
• سامانه ثنا: با ثبت نام در سامانه «ثنا» (سامانه ابلاغ الکترونیکی قضایی) از راه دور و احراز هویت غیرحضوری، می توانند پرونده طلاق خود را از طریق وکیل در ایران پیگیری کنند و نیازی به حضور فیزیکی در ایران نخواهند داشت.

پشیمانی از طلاق توافقی

امکان پشیمانی از طلاق توافقی وجود دارد. تا قبل از صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه، هر یک از زوجین می توانند از تصمیم خود منصرف شوند و با اعلام این موضوع به مرجع قضایی، فرآیند طلاق را متوقف کنند. حتی پس از صدور گواهی عدم امکان سازش، اگر ظرف سه ماه به دفترخانه مراجعه نشود، گواهی اعتبار خود را از دست داده و طلاق ثبت نمی شود. با این حال، پس از جاری شدن صیغه طلاق در دفترخانه، پشیمانی دیگر تأثیری بر اعتبار طلاق ندارد.

پاک کردن نام همسر از شناسنامه پس از طلاق توافقی

یکی از دغدغه های پس از طلاق، امکان حذف نام همسر سابق از شناسنامه است. این امکان تنها در شرایط خاصی فراهم است:

• اگر زن دوشیزه باشد و گواهی باکره بودن از پزشکی قانونی ارائه دهد، می تواند نام همسر سابق خود را از شناسنامه حذف کند.
• در صورتی که زن یائسه باشد، یا ازدواج مجدد کند، می تواند نام همسر سابق خود را حذف کند.

مدارک لازم برای این کار شامل اصل شناسنامه، کارت ملی، دادنامه طلاق، رونوشت طلاق، و گواهی بکارت (در صورت دوشیزگی) است که باید به اداره ثبت احوال ارائه شود.

نکاتی درباره استرداد جهیزیه در طلاق توافقی

در طلاق توافقی، زوجین باید در مورد استرداد جهیزیه نیز به توافق برسند. اگر سیاهه جهیزیه با امضای زوج وجود داشته باشد یا فاکتورهای خرید در دسترس باشد، استرداد جهیزیه بسیار آسان تر خواهد بود. در صورت عدم توافق، زن می تواند با مراجعه به دادگاه، دادخواست استرداد جهیزیه را ارائه دهد. توافق در مورد این مسئله در توافق نامه طلاق، از بروز درگیری های بعدی جلوگیری می کند.

نتیجه گیری

طلاق توافقی، در مقایسه با سایر روش های جدایی، مسیری کم تنش تر و کارآمدتر برای پایان دادن به زندگی مشترک است. این روش به زوجین امکان می دهد تا با حفظ کرامت و احترام متقابل، و با تفاهم بر سر تمامی مسائل مالی و غیرمالی، به جدایی برسند. آگاهی کامل از مراحل قانونی، شرایط لازم، مدارک مورد نیاز، و همچنین نکات کلیدی مرتبط با مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، و سایر حقوق، نقش حیاتی در هموار کردن این مسیر دارد. چه با کمک وکیل و چه به صورت شخصی، دقت در تنظیم توافق نامه و طی کردن صحیح گام های قانونی، تضمین کننده یک جدایی آرام و بدون چالش های حقوقی پیچیده خواهد بود. امید است این راهنمای جامع، چراغ راهی برای زوجینی باشد که تصمیم به این جدایی مسالمت آمیز گرفته اند.

سوالات متداول

طلاق توافقی چیست؟

طلاق توافقی نوعی از جدایی است که در آن زوجین با رضایت کامل و تفاهم متقابل، تصمیم به پایان دادن به زندگی مشترک خود می گیرند و بر سر تمامی مسائل مالی (مهریه، نفقه، اجرت المثل) و غیرمالی (حضانت، ملاقات و نفقه فرزندان) به توافق می رسند. این توافقات مبنای صدور گواهی عدم امکان سازش و ثبت طلاق توسط دادگاه قرار می گیرد.

مراحل اصلی طلاق توافقی چگونه است؟

مراحل اصلی شامل: ۱. حصول توافقات اولیه و تنظیم توافق نامه، ۲. ثبت نام در سامانه تصمیم و شرکت در جلسات مشاوره اجباری و اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق، ۳. ثبت دادخواست طلاق توافقی در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، ۴. ارجاع پرونده به دادگاه خانواده، بررسی توافقات و صدور گواهی عدم امکان سازش، و ۵. مراجعه به دفترخانه ثبت طلاق و جاری شدن صیغه طلاق.

آیا برای طلاق توافقی مراجعه به مشاوره اجباری است؟

بله، بر اساس قانون حمایت خانواده، شرکت در جلسات مشاوره خانواده در مراکز مورد تأیید قوه قضائیه، برای تمامی زوجین متقاضی طلاق توافقی اجباری است. هدف این جلسات، تلاش برای سازش و آگاه سازی زوجین از عواقب طلاق است و در صورت عدم سازش، گواهی عدم انصراف از طلاق صادر می شود.

مدت زمان طلاق توافقی چقدر است؟

مدت زمان طلاق توافقی متغیر است. با کمک وکیل متخصص، این فرآیند می تواند بین ۲۰ تا ۶۰ روز کاری به طول انجامد. اما بدون وکیل و با لزوم حضور زوجین در تمامی جلسات و مراحل اداری، ممکن است ۶ تا ۹ ماه یا حتی بیشتر زمان ببرد.

آیا مهریه در طلاق توافقی به زن تعلق می گیرد؟

در طلاق توافقی، تکلیف مهریه کاملاً به توافق زوجین بستگی دارد. زن می تواند تمامی مهریه خود را بذل (ببخشد)، بخشی از آن را ببخشد، یا بر دریافت کامل آن به صورت نقدی یا قسطی توافق کند. هر توافقی در این خصوص، با تأیید دادگاه، قابل اجرا خواهد بود.

شرایط طلاق توافقی برای زن باردار چیست؟

بارداری زن مانعی برای انجام طلاق توافقی نیست. در این شرایط، طلاق توافقی بلامانع است، اما عده طلاق زن تا زمان وضع حمل او خواهد بود. همچنین باید در مورد نفقه دوران بارداری و پس از تولد، و همچنین حضانت فرزند پس از تولد، توافقات لازم صورت گیرد.