توکن‌ها نوعی دارایی دیجیتال هستند که بر روی بلاکچین‌های موجود ایجاد می‌شوند و برخلاف کوین‌ها، فاقد بلاکچین مستقل هستند. این دارایی‌ها می‌توانند کاربردهای مختلفی داشته باشند؛ از نمایندگی ارزش یا حق رأی در پروژه‌های غیرمتمرکز گرفته تا توکن‌هایی که به صورت NFTها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله پایه آموزش ارز دیجیتال، به طور جامع به بررسی تعریف توکن، انواع آن و کاربردهای مختلف آن در دنیای ارزهای دیجیتال می‌پردازیم. 

توکن چیست؟

توکن (Token) به‌عنوان یک واحد دیجیتالی ارزش، نمایانگر یک دارایی، خدمت یا ابزاری خاص است که بر روی بلاکچین‌های دیگر فعالیت می‌کند. برخلاف کوین‌ها که بلاکچین مستقل دارند، توکن‌ها از زیرساخت بلاکچین‌های موجود، مانند اتریوم، استفاده می‌کنند. به‌عبارتی، توکن‌ها به شبکه‌های بلاکچینی به‌عنوان میزبان نیاز دارند تا بتوانند از قابلیت‌های این شبکه‌ها بهره‌برداری کنند و ارزش خود را نمایندگی کنند.

توکن‌ها با پول دیجیتال تفاوت دارند. آن‌ها از طریق فرآیندهای استخراج به‌دست نمی‌آیند و به جای استخراج، از طریق سازوکاری به نام “ایجاد” یا “تولید” به وجود می‌آیند. این تفاوت باعث می‌شود که توکن‌ها از انعطاف‌پذیری بالاتری نسبت به کوین‌ها برخوردار باشند و کاربردهای بیشتری داشته باشند. برای مثال، می‌توان از آن‌ها در جمع‌آوری سرمایه، دسترسی به سرویس‌های خاص یا حتی به عنوان وسیله‌ای برای نمایندگی یک کوین استفاده کرد.

در ادامه، برخی از مشهورترین توکن‌های دنیای ارزهای دیجیتال را معرفی می‌کنیم:

• تتر (Tether): یک استیبل‌کوین معروف که ارزش آن به دلار آمریکا متصل است.
• شیبا اینو (Shiba Inu): یکی از معروف‌ترین میم‌کوین‌ها که بر اساس یک میم اینترنتی شکل گرفته است.
• LEO توکن (LEO Token): توکن اختصاصی صرافی Bitfinex که به کاربران خود مزایای مختلفی ارائه می‌دهد.
• بایننس یو‌اس‌دی (Binance USD): یک استیبل‌کوین که توسط صرافی بایننس و با پشتیبانی دلار آمریکا توسعه داده شده است.

تفاوت توکن و کوین چیست؟

در اینجا قصد داریم با بررسی تفاوت‌های بین توکن و کوین، درک ساده‌تری از این دو مفهوم در دنیای ارزهای دیجیتال ارائه دهیم:

1. کوین روی بلاکچین اختصاصی خود فعالیت می‌کند و برای انجام تراکنش‌ها به عنوان ارز دیجیتال استفاده می‌شود. هر بلاکچین مستقل یک کوین منحصر به خود دارد؛ به عنوان مثال بیت‌کوین (BTC) و اتریوم (ETH) نمونه‌های بارز کوین‌ها هستند.
2. توکن برعکس کوین‌ها، بلاکچین اختصاصی ندارد و به جای آن روی بلاکچین‌های موجود مانند اتریوم از طریق قراردادهای هوشمند ایجاد می‌شود. توکن‌ها اغلب برای اهداف خاصی مانند دسترسی به خدمات یا جمع‌آوری سرمایه به کار می‌روند.
3. پول دیجیتال با هدف جایگزینی پول فیزیکی در فضای دیجیتال طراحی شده است و کوین‌ها نمونه‌هایی از این نوع پول‌ها هستند.
4. توکن‌ها قابلیت‌های بیشتری از صرفاً یک ارز دارند و می‌توانند برای دسترسی به خدمات، نمایندگی دارایی‌های واقعی یا حتی حقوق مالکیت استفاده شوند.
5. استخراج کوین‌ها فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است که نیاز به قدرت محاسباتی بالا دارد، در حالی که توکن‌ها از طریق فرآیندهای ساده‌تری “تولید” می‌شوند و مشابه محصولات ایجاد می‌شوند.
6. هر بلاکچین تنها یک کوین مخصوص به خود را دارد، اما می‌تواند میزبان صدها یا حتی هزاران توکن باشد که هر یک برای اهداف مختلفی توسعه داده شده‌اند.

چگونه تفاوت بین کوین و توکن را تشخیص دهیم؟

یک روش ساده برای تشخیص تفاوت میان این دو این است که بلاکچین مربوط به آن‌ها را بررسی کنید. اگر یک ارز دارای بلاکچین اختصاصی خود باشد، آن را کوین می‌نامیم؛ اما اگر بر روی یک بلاکچین دیگر ساخته شده باشد، آن توکن است. در نهایت، هر دو به عنوان ابزارهایی در دنیای دارایی‌های دیجیتال عمل می‌کنند و هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند.

انواع مختلف توکن‌ها

توکن‌ها در دنیای ارزهای دیجیتال به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند. هر کدام از این دسته‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارند و در زمینه‌های مختلف کاربرد دارند.

توکن‌های کاربردی (Utility Tokens)

این نوع توکن‌ها برای دسترسی به خدمات یا محصولات یک پلتفرم خاص استفاده می‌شوند. به عنوان مثال، توکن‌های پلتفرم‌های غیرمتمرکز، مانند فایل‌کوین (Filecoin)، برای استفاده از فضای ذخیره‌سازی در شبکه کاربرد دارند. این توکن‌ها اغلب در ICOها (عرضه اولیه سکه) منتشر می‌شوند و به کاربران این امکان را می‌دهند که از خدمات یک پلتفرم بهره‌مند شوند.

توکن‌های امنیتی (Security Tokens)

توکن‌های امنیتی نوعی دارایی دیجیتال هستند که به نوعی نمایانگر سهام، بدهی یا دیگر ابزارهای مالی سنتی هستند. این توکن‌ها تحت نظارت و قوانین خاصی قرار دارند و به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که در سود و زیان یک پروژه شریک شوند. برخلاف توکن‌های کاربردی، توکن‌های امنیتی ممکن است حق مالکیت یا سود به کاربران ارائه دهند.

استیبل‌کوین‌ها (Stablecoins)

استیبل‌کوین‌ها نوعی توکن هستند که ارزش آن‌ها به یک دارایی پایدار، معمولاً ارزهای فیات مانند دلار، متصل است. این نوع توکن‌ها به دلیل پایداری قیمت، مورد علاقه کاربران و سرمایه‌گذاران هستند که به دنبال راهی برای کاهش نوسانات شدید بازار ارزهای دیجیتال هستند. معروف‌ترین استیبل‌کوین، تتر (USDT) است که ارزش آن به دلار آمریکا متصل است.

ان‌اف‌تی‌ها (NFTs)

توکن‌های غیرمثلی یا NFTها نوعی توکن دیجیتال هستند که هر یک از آن‌ها منحصر به فرد است و نمی‌توان آن‌ها را با یکدیگر تعویض کرد. این توکن‌ها اغلب برای نمایش آثار هنری دیجیتال، موسیقی، ویدئوها یا آیتم‌های بازی‌های کامپیوتری استفاده می‌شوند. هر NFT یک شناسه منحصربه‌فرد دارد که آن را از سایر توکن‌ها متمایز می‌کند. این توکن‌ها بر روی بلاکچین ذخیره شده و به هنرمندان اجازه می‌دهند آثار خود را به صورت دیجیتال به فروش برسانند.

کاربردهای مختلف توکن‌ها

در دنیای ارزهای دیجیتال، توکن‌ها نقش بسیار مهمی در تسهیل تراکنش‌ها و ارائه خدمات ایفا می‌کنند. در اینجا به معرفی مهم‌ترین انواع توکن‌ها که در بازارهای مالی دیجیتال مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌پردازیم:

توکن‌های بهادار (Security Tokens)

توکن‌های بهادار نمایانگر دارایی‌های دیجیتالی هستند که مشابه اوراق بهادار در بازارهای سنتی همچون سهام و اوراق قرضه عمل می‌کنند. این نوع توکن‌ها اغلب برای جذب سرمایه به کار می‌روند و می‌توانند به صورت دیجیتال سهام یا اوراق قرضه یک شرکت را نمایندگی کنند. این توکن‌ها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا در سود و زیان شرکت شریک شوند، مشابه سهام در بازارهای بورس.

توکن‌های پشتوانه‌دار دارایی (Asset-Backed Tokens)

این نوع توکن‌ها به وسیله یک دارایی فیزیکی ارزش‌گذاری می‌شوند. به عنوان مثال، یک توکن پشتوانه‌دار می‌تواند نماینده مالکیت خانه، خودرو، زمین یا دارایی‌های شرکتی باشد. این توکن‌ها اعتبار و ارزش خود را مستقیماً از دارایی‌هایی که نمایندگی می‌کنند به دست می‌آورند و به سرمایه‌گذاران امکان خرید و فروش بخش‌های کوچک از دارایی‌های بزرگتر را می‌دهند.

توکن‌های غیرمثلی (NFTs)

NFTها یا توکن‌های غیرمثلی یکی از معروف‌ترین و پرکاربردترین انواع توکن‌ها هستند. هر NFT دارای شناسه منحصربه‌فردی است که آن را از سایر توکن‌ها متمایز می‌کند. این توکن‌ها نمی‌توانند به بخش‌های کوچکتر تقسیم شوند و هر کدام نمایانگر مالکیت یک دارایی خاص مانند یک اثر هنری دیجیتال، موسیقی، ویدئو یا آیتم‌های درون بازی‌های رایانه‌ای است.

استیبل‌کوین‌ها (Stablecoins)

استیبل‌کوین‌ها نوعی توکن هستند که ارزش آن‌ها به یک ارز فیات یا دارایی ثابت متصل است. به‌عنوان مثال، توکن‌هایی مانند تتر (Tether)، USD Coin و Gemini Dollar معادل دیجیتالی دلار آمریکا هستند و ارزش ثابتی نسبت به آن دارند. استیبل‌کوین‌ها به دلیل ثبات قیمت خود مورد توجه بسیاری از کاربران و سرمایه‌گذاران قرار گرفته‌اند و معمولاً برای تراکنش‌های روزمره و حفظ ارزش استفاده می‌شوند. اخیراً تلاش‌هایی برای ایجاد نسخه دیجیتال ریال به نام “Rial Coin” نیز صورت گرفته است.

آینده توکن‌ها

با توجه به پیشرفت‌های روزافزون در دنیای بلاکچین، توکن‌ها نقش کلیدی در آینده ارزهای دیجیتال ایفا خواهند کرد. یکی از حوزه‌های پررونق، افزایش کاربرد توکن‌ها در دنیای واقعی و ترکیب آن‌ها با صنایع سنتی است. به عنوان مثال، بسیاری از شرکت‌ها در حال بررسی استفاده از توکن‌ها برای بهبود فرآیندهای داخلی، مدیریت زنجیره تأمین و حتی تعاملات با مشتریان هستند. همچنین، توسعه توکن‌های جدید و بهبود پروتکل‌های بلاکچینی نیز به آینده‌ای پر رونق برای این صنعت اشاره دارد.

نتیجه‌گیری

توکن‌ها به عنوان بخش مهمی از اکوسیستم بلاکچین، فرصت‌های بسیاری را برای کاربران و توسعه‌دهندگان فراهم می‌کنند. با گستردگی و تنوع بالای این دارایی‌های دیجیتال، کاربردهای مختلفی از آن‌ها در دنیای واقعی مشاهده می‌شود. چه به دنبال مشارکت در پروژه‌های غیرمتمرکز باشید و چه به دنبال سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دیجیتال، توکن‌ها ابزار مناسبی برای ورود به دنیای بلاکچین هستند.

پرسش‌های متداول (ادامه)

چگونه می‌توان توکن‌ها را خریداری کرد؟

برای خرید توکن‌ها، می‌توانید از صرافی‌های ارز دیجیتال استفاده کنید. این صرافی‌ها، چه متمرکز و چه غیرمتمرکز، طیف وسیعی از توکن‌ها را برای کاربران ارائه می‌دهند. کافی است کیف پول خود را به صرافی متصل کرده و توکن مورد نظر را با استفاده از ارز دیجیتال یا پول فیات خریداری کنید.

آیا توکن‌ها همان ارزهای دیجیتال هستند؟

توکن‌ها زیرمجموعه‌ای از ارزهای دیجیتال هستند، اما تفاوت‌های مهمی با کوین‌ها دارند. کوین‌ها مانند بیت‌کوین و اتریوم بلاکچین مستقل خود را دارند، در حالی که توکن‌ها بر روی بلاکچین‌های میزبان مانند اتریوم ایجاد می‌شوند. توکن‌ها اغلب برای اهداف خاصی مانند استفاده در یک اپلیکیشن یا پلتفرم توسعه داده می‌شوند.

چگونه از توکن‌ها در پروژه‌های غیرمتمرکز استفاده می‌شود؟

توکن‌ها در پروژه‌های غیرمتمرکز (DAO) برای مشارکت کاربران در فرآیندهای حاکمیتی به کار می‌روند. دارندگان توکن‌ها می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های کلیدی مانند تغییرات پروتکل‌ها، افزودن ویژگی‌های جدید و سیاست‌های مالی رأی دهند. این فرآیند باعث می‌شود که کاربران مستقیماً در توسعه و آینده پروژه نقش داشته باشند.

تفاوت ان‌اف‌تی‌ها با دیگر توکن‌ها چیست؟

NFTها یا توکن‌های غیرمثلی بر خلاف توکن‌های معمولی، قابل تعویض نیستند. هر NFT دارای کد یکتایی است که آن را منحصر به فرد می‌کند. به عنوان مثال، یک NFT ممکن است نماینده یک اثر هنری دیجیتال باشد که مالکیت آن به صورت دیجیتال قابل اثبات است. در حالی که توکن‌های دیگر مانند بیت‌کوین یا اتریوم قابل تعویض با یکدیگر هستند.

آیا استیبل‌کوین‌ها همیشه پایدار هستند؟

استیبل‌کوین‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که ارزش آن‌ها به یک دارایی پایدار مانند دلار یا طلا وابسته باشد. اما در برخی موارد، نوسانات بازار یا تغییرات در سیستم‌های الگوریتمی می‌تواند به طور موقت بر ارزش آن‌ها تأثیر بگذارد. با این حال، هدف اصلی آن‌ها کاهش نوسانات و حفظ پایداری قیمت است.